Τετάρτη 7 Ιουλίου 2010

Τα σύνδρομα και το μέλλον, του Αλεξη Παπαχελα

Βρέθηκα τις προάλλες στην τελετή αποφοίτησης ενός Αμερικανικού Κολλεγίου στη Θεσσαλονίκη. Και μέσα σε μια ώρα κατάλαβα πόσα λάθη έχουμε κάνει σαν χώρα, πόσες ευκαιρίες έχουμε χάσει τα τελευταία είκοσι χρόνια. Το Κολλέγιο αυτό είναι μια σοβαρή, μη κερδοσκοπική προσπάθεια στον χώρο της εκπαίδευσης και από τις λίγες που κατάφεραν να επιβιώσουν και να ανθήσουν παρά τον «πόλεμο» που υπέστησαν. Δεν έχει σχέση με τα διάφορα πειρατικά και ημιπειρατικά «κολλέγια» που φύτρωσαν στην Ελλάδα χωρίς κανένα ουσιαστικό έλεγχο.

Το εντυπωσιακό ήταν πως ο φοιτητής που βραβεύθηκε ως ο καλύτερος της χρονιάς προερχόταν από τα Σκόπια. Με σπαστά ελληνικά και καλά αγγλικά εξηγούσε πόσο αγαπάει την Ελλάδα και πως ήταν γι’ αυτόν μια μοναδική εμπειρία. Κάποιοι καθηγητές θυμήθηκαν βέβαια τι τράβηξαν οι πρώτοι φοιτητές που ήλθαν στο Κολλέγιο από τη FYROM, όταν διάφοροι ανεγκέφαλοι έσπαγαν τα αυτοκίνητα των γονιών τους επειδή είχαν πινακίδες Σκοπίων. Στη φετινή τάξη οι περισσότεροι από τους φοιτητές που πήραν κάποια διάκριση ήταν από γειτονικές χώρες. Στα πρόσωπά τους έβλεπε κανείς μια μελλοντική βαλκανική ελίτ, που ξεκινούσε με κέφι την επαγγελματική αναζήτηση έχοντας ζήσει μερικά καλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη.

Σκεφτόμουν, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα, τι μεγάλο λάθος κάναμε όταν μπλέξαμε στη «θεολογική» διαμάχη για την ονομασία των Σκοπίων. Ηταν τόσο, μα τόσο εύκολο, να κατακτήσουμε αυτήν τη χώρα με επενδύσεις ή δίνοντας υποτροφίες στα παιδιά της για να έλθουν στην Ελλάδα να σπουδάσουν. Αυτή η υπόθεση δεν είχε κανένα γεωπολιτικό κέρδος για τη χώρα μας. Το αντίθετο, ξοδέψαμε εκεί πολύτιμο κεφάλαιο που το χρειαζόμαστε για τις σοβαρές απειλές στα συμφέροντά μας. Τώρα, βέβαια, καλό είναι να βρούμε μια αξιοπρεπή λύση που θα δεν θα μας ρεζιλέψει εντελώς, γιατί αλλιώς κινδυνεύουμε να δώσουμε την εικόνα ενός ανίσχυρου κράτους που «τρώει σφαλιάρες» και από τον πιο μικρό γείτονα.

Η Θεσσαλονίκη θα έπρεπε αντί για τα πανηγύρια και τις γραφικότητες του ξεσηκωμού για το Σκοπιανό να έχει ανοίξει τον εαυτό της στους γείτονες και να κάνει την πόλη πραγματικό επιχειρηματικό, εκπαιδευτικό, ιατρικό, τουριστικό κέντρο για τα Βαλκάνια. Αντί να σπάνε κάποιοι τα τζάμια και να πουλάνε «εθνική υπερηφάνεια», θα μπορούσαν να έχουν προωθήσει πολύ πιο ψυχρά και επαγγελματικά τα ελληνικά συμφέροντα στην περιοχή.

Πέραν τούτου, όμως, σκέφτομαι πόσο μεγάλο λάθος ήταν η απόφαση του κ. Παπανδρέου να τορπιλίσει την αλλαγή του άρθρου 16 του Συντάγματος, που θα επέτρεπε τη δημιουργία ιδιωτικών ή μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στην Ελλαδα. Υπέκυψε τότε σε μια συντεχνία πανεπιστημιακών, ενώ θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να ανοίξει ο δρόμος για σοβαρές προσπάθειες, σαν και αυτές που έχουν κάνει την Τουρκία και την Κύπρο πρωτοποριακά εκπαιδευτικά κέντρα.

Το συμπέρασμα είναι πως όταν αντιδρούμε φοβικά και συναισθηματικά πάμε πίσω. Ας το θυμόμαστε αυτό από εδώ και πέρα, γιατί η χώρα θα βγει από την κρίση μόνο αν ξεφύγει από τα σύνδρομα που την κρατούν αιχμάλωτη στα πολύ μέτρια και μίζερα ελληνικά πανεπιστήμια και αν καταφέρει να γίνει ένα σύγχρονο κέντρο υπηρεσιών για την ευρύτερη περιοχή.