Ο «Μπουλντόζας» που θυμόμαστε

ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ πέρασε από χθες ο πρώην πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Μιλτιάδης Εβερτ. Στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών η οικογένειά του, οι φίλοι του, οι συναγωνιστές του, οι ψηφοφόροι της ΝΔ και το σύνολο του πολιτικού κόσμου αποχαιρέτησαν τον...«Μπουλντόζα» της πολιτικής στο τελευταίο του ταξίδι. «Το Βήμα της Κυριακής» μίλησε με πρόσωπα της πολιτικής, από τη Δεξιά ως την Αριστερά του πολιτικού φάσματος, που τον γνώρισαν από κοντά και οι οποίοι αναφέρονται στον χαρακτήρα του Μιλτιάδη Εβερτ και σε άγνωστα περιστατικά.
Προκόπης Παυλόπουλος
Βουλευτής ΝΔ,πρώην υπουργός
«Κώστα, μείνε στην προεδρία, μη φύγεις»

«Ο Μίλτος δεν είχε προσωπική στρατηγική» τονίζει ο βουλευτής Α΄ Αθηνών και πρώην υπουργός κ. Πρ. Παυλόπουλος, ο οποίος διατηρούσε μια πολύ στενή σχέση με τον Εβερτ επί πολλά χρόνια. Ο κ. Παυλόπουλος θυμάται το συνέδριο της ΝΔ τον Μάρτιο του 1997, όταν εξελέγη πρόεδρος του κόμματος ο κ. Κ.Καραμανλής. Θυμάται τη φράση του Εβερτ: «Εγώ αν ήμουν πρώτος θα ήθελα να με στηρίξει ο τρίτος». Με τη φράση αυτή έδειξε εμμέσως πλην σαφώς την υποστήριξή του στον κ. Καραμανλή απέναντι στον κ. Γ.Σουφλιά. «Δεν κράτησε κακία σε κανέναν. Πάντα πίστευε στην παράταξη.Ως την τελευταία στιγμή ήταν δίπλα στον Κώστα Καραμανλή» σημείωσε και συνέχισε: «Δεν περίμενε να έρθει τρίτος αλλά το ξεπέρασε από την πρώτη στιγμή και στήριξε τον Καραμανλή». Το πιο χαρακτηριστικό περιστατικό, κατά τον κ. Παυλόπουλο, ήταν το βράδυ της 4ης Οκτωβρίου, όταν μετά τη μεγάλη ήττα της ΝΔ ο Εβερτ τηλεφώνησε στον κ. Καραμανλή και τον παρότρυνε να μείνει στην ηγεσία της ΝΔ λέγοντας: «Κώστα,μείνε εκεί.Μη φύγεις». «Θεωρώ ότι ο Μιλτιάδης Εβερτ δεν πήρε από τη δημόσια ζωή αυτά που πραγματικά του ανήκαν» έκλεισε τη συζήτησή μας ο κ. Παυλόπουλος.

Ανδρέας Ανδριανόπουλος
Πρώην υπουργός
«Χωρίς Εβερτ δεν θα υπήρχε καραμανλισμός»

Ο πρώην υπουργός κ. Α. Ανδριανόπουλος αναγνωρίζει στον Εβερτ μια συνεπή στάση και θεωρεί ότι ο καραμανλισμός τού οφείλει πολλά. Μάλιστα αναφέρει ότι «χωρίς τον Εβερτ δεν θα υπήρχε ο καραμανλισμός ως κυρίαρχη τάση στη ΝΔ». Θυμάται με τις δημοτικές εκλογές του 1986. «Ημουν σε ταξίδι στην Κίνα για να αποφύγω το χρίσμα για τον Δήμο Πειραιά. Θα το δεχόμουν εφόσον συμφωνούσαν ο Εβερτ για την Αθήνα και ο Σωτήρης Κούβελας για τη Θεσσαλονίκη. Μετά από λίγες ημέρες επέστρεψα. Με κάλεσε ο Κώστας Μητσοτάκης να πάω στο γραφείο του. “Οι άλλοι τι θα κάνουν;” τον ρώτησα, αλλά κατάλαβα ότι όλα ήταν δρομολογημένα. Βρίσκω τον Εβερτ και τον ρωτώ: “Τι γίνεται, ρε Μιλτιάδη;” και μου απαντάει: “Μη σε νοιάζει.Καλό θα μας κάνει”. Αυτή η παρότρυνση, “προχώρα,μη σε νοιάζει”, τον συνόδευε πάντα». Ο κ. Ανδριανόπουλος σημείωσε ότι οι διαφορές τους ήταν πολύ μεγάλες και κορυφώθηκαν όταν ο Εβερτ έγινε πρόεδρος της ΝΔ. «Εκείνη την περίοδο προστέθηκε μια διάταξη στο Καταστατικό ότι το κόμμα μας δεν είναι νεοφιλελεύθερο» λέει ο κ. Ανδριανόπουλος. Λόγω αυτής της επιλογής παραιτήθηκε από τη ΝΔ, δεν κράτησε την έδρα και ο Εβερτ, όπως θυμάται, χαρακτήρισε έντιμη και τίμια τη στάση του.  

Δημήτρης Μπέης
Πρώην δήμαρχος Αθηναίων
«Συνομιλούσε άνετα με την Αριστερά»

Στη δημιουργία του Ρ/Σ 9.84 αναφέρεται με έμφαση ο κ. Μπέης, ο οποίος είχε σκληρή αντιπαράθεση με τον Εβερτ. Ο προκάτοχός του στον Δήμο Αθηναίων λέει ότι το ΠαΣοΚ πρόσφερε στον Εβερτ μια σημαντική νίκη σε αυτό το πεδίο. «Ο Εβερτ είχε ανοικτό διάλογο με το ΚΚΕ και γενικότερα συνομιλούσε άνετα με την Αριστερά» τονίζει και αναφέρεται στην προσπάθειά του να δεχθεί η ΝΔ τον Θόδωρο Κατριβάνο (ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς) ως υποψήφιο της διευρυμένης Νομαρχίας Αθηνών το 1998. Επίσης θυμίζει με έμφαση την απόφασή του να στηρίξει τον Αντώνη Τρίτση ως υποψήφιο δήμαρχο.

Κώστας Βαρώτσος
Γλύπτης
«Υπολόγιζε τη γνώμη του οδηγού του»

«Ηταν φίλος μου. Γνώρισα τον Εβερτ εξαιτίας του “Δρομέα” (γλυπτού απέναντι από το “Ηilton”). Ως δήμαρχος Αθηναίων έκανε μεγάλη τομή και επαναπροσδιόρισε τη σχέση σύγχρονης τέχνης και πόλης» αναφέρει ο γλύπτης κ. Κ. Βαρώτσος (γλύπτης του «Δρομέα») και συμπληρώνει ότι ο Εβερτ είχε πραγματική αντίληψη του ενστίκτου, αν και δεν ήταν ιδιαίτερος γνώστης της τέχνης. «Οταν του πρότεινα τον “Δρομέα”, μου είπε αμέσως “προχώρα”» αναφέρει και συνεχίζει: «Κάποια στιγμή μου είπε “πολύ καλό το έργο” και τον ρώτησα “πού το ξέρεις” και μου απάντησε:“Μου το είπε ο οδηγός μου”. Αυτός ήταν ο Εβερτ».
Νίκος Κωνσταντόπουλος
Πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού
«Είχε βιωματική σχέση με τις ιδέες του»

«Ο Μιλτιάδης Εβερτ είχε σε όλη τη συμμετοχή του στα δημόσια πράγματα της χώρας εντελώς προσωπικά και αυθεντικά χαρακτηριστικά. Δεν υπήρξε ουδέτερος ούτε καιροσκόπησε ούτε περίμενε για να εξαργυρώσει μετοχές, χωρίς αντίκρισμα. Ηταν πάντα ο εαυτός του, με πηγαίο αισθητήριο και αυθόρμητες εκδηλώσεις της πεποίθησής του. Δεν ανέθεσε σε επικοινωνιακούς μηχανισμούς την εξιδανίκευσή του και την προβολή του. Και όταν έγινε στόχος οργανωμένης επίθεσης χλευασμού και μείωσής του, αντέδρασε με πολιτική παλικαριά, ανωτερότητα και χιούμορ. Είχε βιωματική σχέση με τις ιδέες του και τη δράση του. Ηθελε να παρεμβαίνει διαμορφωτικά αλλά και διαμορφωνόταν από τη δυναμική των πραγμάτων και τη δύναμη των πολιτικοκοινωνικών εμπειριών του. Τον επηρέασαν καθοριστικά η επιβολή της δικτατορίας, ο μεταπολιτευτικός καραμανλισμός και η τοπική αυτοδιοίκηση ως πεδίο εξουσίας και αυτονομίας. Βρισκόταν πάντα, με πολιτικό αισθητήριο αγωνιστικό και συνεπές, κοντά στις επιλογές που εξέφρασαν την ανάγκη για αλλαγές στο κόμμα του και για αντιμετώπιση του κοινωνικού αισθήματος αδικίας, ανισότητας και εκμετάλλευσης. Τέλος, είχε διορατική και εδραιωμένη αίσθηση για τη δεσπόζουσα δύναμη της συναλλασσόμενης διαπλοκής, του κομματισμού, της διαφθοράς και εξωθεσμικών κέντρων, που δρούσε σαν το σαράκι του πολιτικού συστήματος και δεν έκρυβε την επίμονη, με προσωπικό κόστος, αντίθεσή του. Από εκείνους τους πολιτικούς που δεν έχασε τον εαυτό του κι ας αδικήθηκε από τις συγκυρίες και τους συγκαιρινούς του».

Γιάννης Καψής
Πρώην υπουργός
«“Βαφτισιμιέ”, πότε θα βάλεις μυαλό;»

«“Γειά σου νονέ” μου φώναζε. Ενα καλοσυνάτο χαμόγελο ζωγραφιζόταν στο πρόσωπό του. “Βαφτισιμιέ” του απαντούσα “πότε θα βάλεις μυαλό;”. Ηταν ο μόνιμος χαιρετισμός που ανταλλάσσαμε και όταν ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ημουν πραγματικά ο νονός του. Ο νονός! Είχα γράψει δυο-τρία αιχμηρά μικροπολιτικά και τον αποκαλούσα “Μπουλντόζα” λογοπαίζοντας με μια συνομιλία που είχε με απεργούς όταν ήταν δήμαρχος Αθηναίων.

Δεν μου κράτησε κακία. Αντίθετα, μάλιστα, οφείλω να πω ότι σε μια δύσκολη στιγμή με προστάτεψε. Οταν είχε έρθει η εικόνα του “Αξιον Εστί” από το Αγιον Ορος, αντιπροσώπευα την κυβέρνηση σε μια τελετή που θα γινόταν μπροστά στον Αγνωστο Στρατιώτη.

Σε μια στιγμή ένα φανατισμένο πλήθος όρμησε απειλώντας να συμπαρασύρει τα πάντα. Κινδύνευα σοβαρά να με τσαλαπατήσει. “Τον υπουργό... ” άκουσα τον Εβερτ να φωνάζει στους άνδρες της ασφάλειάς του γιατί εκείνη την εποχή κυκλοφορούσε με ισχυρή ασφάλεια.

Αμέσως γύρω μου δημιουργήθηκε ένας ισχυρός προστατευτικός κλοιός. Δεν ξέρω αν ήταν Κένταυροι ή άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Πάντως αισθάνθηκα πολύ άνετα μέσα στον προστατευτικό κλοιό.

Ενα χατίρι δεν του έκανα. Πολλές φορές με είχε καλέσει να φάμε μερικές... μακαρονάδες. Βλέποντας τις διαστάσεις του αρνιόμουν αποφασιστικά. Δεν είμαι γιατρός, αλλά φοβάμαι ότι οι τελευταίες κοινοβουλευτικές περιπέτειες επιτάχυναν την πορεία του για το δραματικό τέλος».