Τετάρτη 9 Φεβρουαρίου 2011

Οξέα στεφανιαία σύνδρομα και νεφροπάθεια, του Χρ.Στεφανάδη*.

heart
Η ισχαιμική νόσος του μυοκαρδίου αποτελεί την πιο συχνή καρδιαγγειακή επιπλοκή και ταυτόχρονα την πρώτη αιτία καρδιακών θανάτων σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.
Περίπου 20% με 40% των ασθενών με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια έχουν στεφανιαία νόσο χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα. Τα κυριότερα αίτια στεφανιαίας νόσου σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η αυξημένη αρτηριακή υπέρταση, η υπερτροφία της αριστεράς κοιλίας της καρδιάς, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χαμηλή HDL (καλή χοληστερίνη) σε συνδυασμό με την αυξημένη LDL (κακή χοληστερίνη) και η
προχωρημένη ηλικία.
Τα δεδομένα όσον αφορά την αντιμετώπιση ασθενών με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ασταθή στηθάγχη ή έμφραγμα) είναι περιορισμένα. Τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, όπως η ασπιρίνη και η κλοπιδογρέλη, δύναται να χορηγηθούν παρά την ύπαρξη αιμοπεταλιακής δυσλειτουργίας στους ουραιμικούς ασθενείς, ενώ η ηπαρίνη χορηγείται με προσοχή. Με προσοχή επίσης χορηγούνται και οι χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνες. Τα θρομβολυτικά φάρμακα σε ασθενείς με έμφραγμα του μυοκαρδίου επίσης μπορούν να χορηγηθούν και μάλιστα δεν χρειάζονται αναπροσαρμογή της δόσης σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.
Η διενέργεια αγγειοπλαστικής σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι γνωστό ότι συνοδεύεται από χαμηλότερα ποσοστά επιτυχούς διάνοιξης της ένοχης βλάβης καθώς και από υψηλά ποσοστά μειζόνων καρδιακών συμβαμάτων ενδονοσοκομειακής θνητότητας και απώτερης θνητότητας. Η επιβεβαρημμένη πρόγνωση στους προαναφερθέντες ασθενείς μεταξύ των άλλων οφείλεται στη σύσταση της αθηρωματικής πλάκας (ασβεστωμένες πλάκες), στη μεγαλύτερη κατά μέσο όρο ηλικία καθώς και στις συνυπάρχουσες νοσηρές καταστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται ότι η συσχέτιση του βαθμού νεφρικής ανεπάρκειας και θνητότητας είναι γραμμική και ακόμα και σε ήπια νεφρική ανεπάρκεια το ποσοστό θνητότητας διπλασιάζεται.
Οι ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση νεφροπάθειας από σκιαγραφικά. Ως νεφροπάθεια από σκιαγραφικά ορίζεται η νέα εμφάνιση ή επιδείνωση προϋπάρχουσας νεφρικής δυσλειτουργίας μετά από χορήγηση σκιαγραφικού μέσου χωρίς άλλες αναγνωρίσιμες αιτίες (αύξηση της κρεατινίνης ορού, συγκριτικά με την αρχική κατά 25% ή απόλυτη αύξηση της τιμής >0,5 mg/%). Η νεφροπάθεια από σκιαγραφικά είναι ένα σημαντικό αλλά υποεκτιμημένο μέχρι σήμερα πρόβλημα στην κλινική πράξη, καθώς αποτελεί την 3η συχνότερη αιτία οξείας νεφρικής ανεπάρκειας κατά τη διάρκεια της νοσηλείας αυτών των ασθενών, ενώ ο κίνδυνος εμφάνισης της παραμένει σημαντικός παρά τη χρήση νεότερων και ασφαλέστερων σκιαγραφικών μέσων.
Στην παθογένεια της νεφροπάθειας από σκιαγραφικά φαίνεται ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τόσο η άμεση κυτταροτοξική δράση του σκιαγραφικού στα κύτταρα του νεφρού όσο και η νεφρική ισχαιμία. Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νεφροπάθειας από σκιαγραφικά αποτελούν η αναιμία, ο όγκος του σκιαγραφικού που χρησιμοποιείται, η υπόταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση και η χρήση ενδοαορτικής αντλίας κατά τη διάρκεια του καθετηριασμού.
Η αντιμετώπιση της νεφροπάθειας από σκιαγραφικά εστιάζεται σε 4 κατευθύνσεις:
1. Στην εκτίμηση του κινδύνου που διατρέχει ο ασθενής για να εμφανίσει νεφροπάθεια από σκιαγραφικά.
2. Στην κατάλληλη ενυδάτωση και χορήγηση νεφροπροστατευτικών παραγόντων.
3. Στην επιλογή κατάλληλου σκιαγραφικού και στην αποφυγή χορήγησης μεγάλης ποσότητας.
4. Στην ενυδάτωση μετά τον καθετηριασμό και την προσεκτική παρακολούθηση της νεφρικής λειτουργίας.
Η συνεχής παρακολούθηση του ασθενούς υψηλού κινδύνου είναι καίριας σημασίας ώστε να διαγνωστεί εγκαίρως η επιπλοκή και να αντιμετωπιστεί καταλλήλως. Χρειάζεται ημερήσια μέτρηση της κρεατινίνης για 3 ημέρες, ενώ η κατάλληλη ενυδάτωση του ασθενούς συνεχίζεται για το επόμενο 24ωρο από τον καθετηριασμό.