Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου, η ασταθής στηθάγχη και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας στις δυτικές κοινωνίες.
Γι' αυτό και η πρόβλεψη εκδήλωσής τους μέσα στα επόμενα χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου, δηλαδή η πρόβλεψη του καρδιαγγειακού κινδύνου τον οποίο διατρέχει με τη βοήθεια μαθηματικών μοντέλων, έγκυρων και εύκολα χρησιμοποιήσιμων, αποτελεί αντικείμενο εκτεταμένων ερευνητικών προσπαθειών. Κύριος στόχος αυτών των μοντέλων πρόβλεψης είναι: (α) να εντοπίσουν τα άτομα τα οποία είναι υψηλού κινδύνου για εκδήλωση καρδιαγγειακού επεισοδίου μέσα στα επόμενα χρόνια της ζωής τους, έτσι ώστε να εφαρμοστεί σε αυτά άμεσα πρόγραμμα πρόληψης και (β) να εκτιμήσουν, σε πληθυσμιακό επίπεδο, τον αριθμό των ατόμων που ενδέχεται να εκδηλώσουν καρδιαγγειακή νόσο μέσα στα προσεχή χρόνια, έτσι ώστε η πολιτεία να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για το σχεδιασμό μονάδων υγείας και τη στελέχωσή τους με το κατάλληλο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.
Μέχρι στιγμής, τα ευρέως χρησιμοποιούμενα μοντέλα κινδύνου για την πρόβλεψη της πιθανότητας εκδήλωσης ενός καρδιαγγειακού νοσήματος είναι αυτά που προέκυψαν από τη μελέτη Framingham Heart, το 1990. Αντίστοιχα, μια ομάδα Ελλήνων ερευνητών δημοσίευσε το HellenicSCORE, βασισμένο σε ελληνικά δεδομένα, το οποίο παρουσιάστηκε στο Περιοδικό της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, καθώς επίσης στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (www.escardio.org).
Κατ' αρχήν, πρέπει να τονιστεί ότι η εκτίμηση του κινδύνου αφορά αποκλειστικά και μόνο άτομα που δεν έχουν καρδιαγγειακό επεισόδιο στο ιστορικό τους. Επιπλέον, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου είναι στατιστική, και άρα εμπεριέχει κάποιο βαθμό σφάλματος. Το μοντέλο κινδύνου είναι ένας πίνακας, όπου σε κάθε κελί αναγράφεται ο απόλυτος κίνδυνος (δηλαδή η πιθανότητα) εκδήλωσης θανατηφόρου καρδιαγγειακού επεισοδίου μέσα στην επόμενη δεκαετία της ζωής. Η πιθανότητα εκδήλωσης θανατηφόρου καρδιαγγειακού επεισοδίου εξαρτάται από την ηλικιακή δεκαετία, το φύλο, τις συνήθειες καπνίσματος, τις τιμές της συστολικής αρτηριακής πίεσης και τις τιμές της ολικής χοληστερόλης του αίματος. Κάθε κελί ανάλογα με τον κίνδυνο αντιστοιχεί σε συγκεκριμένη χρωματική ζώνη (πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί, ανοιχτό κόκκινο, σκούρο κόκκινο και μαύρο). Ατομα χαμηλού κινδύνου για εκδήλωση θανατηφόρου καρδιαγγειακού επεισοδίου μέσα στην επόμενη δεκαετία θεωρούνται όσα είναι στην πράσινη, την κίτρινη και την πορτοκαλί ζώνη. Ο πιο σωστός τρόπος ανάγνωσης του πίνακα είναι ο συγκριτικός. Για παράδειγμα, ένας άνδρας 55 ετών, καπνιστής με ολική χοληστερόλη αίματος περισσότερο από 230mg/dl και συστολική αρτηριακή πίεση περίπου 140mmHg, έχει 10ετή κίνδυνο 6%. Αν το ίδιο άτομο διακόψει το κάπνισμα, μειώσει την χοληστερόλη του σε λιγότερο από 190 mg/dl και την πίεση σε λιγότερο από 120 mmHg, τότε ο 10ετής κίνδυνος πέφτει στο 3%. Συνεπώς, το συγκεκριμένο άτομο πέτυχε σχετική μείωση του κινδύνου κατά 100%.
Η ανάπτυξη μοντέλων κινδύνου είναι σημαντική για την πρόληψη της υγείας, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο των πληθυσμών. Εντούτοις, πρέπει κανείς να έχει υπόψη του ότι το πεδίο των προβλέψεων είναι απέραντο και η δυσκολία σωστής εκτίμησης του κινδύνου μέσω πολύπλοκων μαθηματικών συναρτήσεων είναι μεγάλη. Συνεπώς, η εφαρμογή τους στην καθημερινή πράξη είναι εφικτή, αλλά πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή.
Αναρτήσεις
