Περικοπές ηθικής και ηθικού, της Μαριας Κατσουνακη

Καθώς οι έλεγχοι του ΣΔΟΕ εντείνονται και οι αποκαλύψεις περί εκτεταμένης φοροδιαφυγής πληθαίνουν, ένα κρίσιμο ερώτημα παραμένει αναπάντητο: «Και λοιπόν;». Είναι, αναμφίβολα, σημαντικό ότι η πληροφορία ρέει ανεμπόδιστη, ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες λειτουργούν και ότι έρχονται στην επιφάνεια με ονοματεπώνυμο, πλέον, παρανομίες, απάτες, σκάνδαλα. Καθημερινά σχεδόν γινόμαστε κοινωνοί μιας νέας φοροδιαφυγής ή μιας ακόμη σκοτεινής διαδρομής είτε διαπλοκής προσώπου με δημόσιο αξίωμα. Κλιμάκια του ΣΔΟΕ διαπιστώνουν 516 φορολογικές παραβάσεις σε 12 επιχειρήσεις διασκέδασης και βάζουν 48ωρο λουκέτο στις έξι (γιατί άραγε το στοιχειώδες υπαλληλικό καθήκον παρουσιάζεται σαν κατ' εξαίρεση και προς έπαινο δραστηριότητα;). Διευθυντές πολιτικών γραφείων - αποσπασμένοι δημόσιοι υπάλληλοι- εμφανίζονται με περιουσιακά στοιχεία επιτυχημένου επιχειρηματία και διόλου μισθωτού ή συνταξιούχου. Ο δημόσιος βίος υφίσταται καθημερινές
περικοπές ηθικής και ηθικού.
Εκτός από κλέφτες, «κοπρίτες» και φοροδιαφεύγοντες, ποιοι ακόμη κατοικούν σε αυτή τη χώρα; Κανονικά εργαζόμενοι και έντιμοι πολίτες μαζί με κανονικά εργαζόμενους και έντιμους μετανάστες. Δεν είναι ούτε λίγοι ούτε αμελητέοι. Προς το παρόν, όμως, η ατραξιόν είναι οι «άλλοι». Οι προβολείς εστιάζονται, τώρα, στην Ελλάδα που έδινε, περιστασιακά, «δείγματα γραφής» αλλά δεν συναποτελούσε, τότε, πληθυσμό. Σήμερα, ο δημόσιος βίος μονοπωλείται από: όσους συναθροίζουν τις πάνω από 200.000 παραβάσεις που εντόπισε ο ΣΔΟΕ το πρώτο 11μηνο του 2010 και οι οποίες ισοδυναμούν με 4,65 δισ. ευρώ, όσους πωλούν βιαστικά υπερπολυτελείς κατοικίες στη Μύκονο γιατί δεν μπορούν να τις δικαιολογήσουν ή να τις συντηρήσουν, όσους απέκτησαν ακίνητα και προνόμια μέσα από διαδικασίες που μόνο εργασιακό μόχθο δεν δηλώνουν.
Και λοιπόν; Αν δεν προχωρήσει η διαδικασία της αποκάλυψης στο επόμενο στάδιο, την τιμωρία, θα καταλήξει σε κοινωνική γραφικότητα. Εφόσον υπάρχουν στοιχεία γιατί δεν παρεμβαίνει η δικαιοσύνη; Η τροφοδοσία της κοινής γνώμης με παράνομες συμπεριφορές, που επί χρόνια ήταν αποδεκτές ως καθεστώς, παύει να προκαλεί θυμό. Γεννά ειρωνικά σχόλια, ανέκδοτα, εθισμό. Ανανεώνει το υλικό στις φιλικές και οικογενειακές συγκεντρώσεις των ημερών, μονοπωλεί τις συζητήσεις σε τραπέζια και συναντήσεις, αμβλύνει συνειδήσεις.
Το κράτος προσπαθεί να πείσει ότι λειτουργεί και, πλέον, δεν συγκαλύπτει. Αν όμως ό,τι καταγράφεται ως σκάνδαλο ύστερα από λίγο ξεθωριάζει και αρχειοθετείται στην κατηγορία του «παραστρατήματος» για να πάρει ένα πιο φρέσκο και εντυπωσιακό τη θέση του, τότε απλώς επιβαρύνεται η συλλογική συνείδηση με ανικανοποίητα, η ανοχή ξεχειλώνει και ο δημόσιος βίος υφίσταται συνεχή υποβάθμιση. Η ατιμωρησία περνά πολύ γρήγορα στη χλεύη και στη γενικευμένη αναξιοπιστία.
Ο ωμός ρεαλισμός και η απομυθοποίηση, όταν αφορούν τους μηχανισμούς του κράτους και της κοινωνίας, προϋποθέτουν και την ομαλή λειτουργία του κράτους δικαίου. Την αρχική έκπληξη και τη συνεπακόλουθη οργή, διαδέχεται ο ακρωτηριασμός. Τα πάσχοντα μέλη οφείλουν να αντικατασταθούν. Και αυτό δεν γίνεται με επικοινωνιακά τερτίπια.