Διακοπές και ταξίδια: πότε επιτρέπονται σε άτομα με καρδιοπάθεια; του Χρ.Στεφανάδη*

Οι διακοπές είναι η πιο ευχάριστη περίοδος του χρόνου και όλοι τις περιμένουν με χαρά και ανυπομονησία για να ξεκουραστούν και να «γεμίσουν τις μπαταρίες τους» για το επόμενο διάστημα.

Ευλόγως, λοιπόν, οι ασθενείς μετά από ένα καρδιακό επεισόδιο ρωτάνε πόσο σύντομα μπορούν να ταξιδέψουν και να κάνουν τις διακοπές τους. Αν ένα άτομο έχει αναρρώσει από μια βαριά κατάσταση, όπως ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου ή μια καρδιοχειρουργική επέμβαση, καλό είναι να περιμένει μέχρι κατ' αρχήν να νιώσει το ίδιο ψυχικά και σωματικά ότι είναι σε θέση να ταξιδέψει. Η τελική, όμως, οδηγία θα δοθεί από τον θεράποντα ιατρό, ο οποίος θα κρίνει αν η κατάσταση του ασθενούς είναι ικανοποιητική ώστε να του το επιτρέψει.
Σε γενικές γραμμές τα άτομα με καρδιοπάθεια είναι ασφαλές να πάνε διακοπές, εφόσον η κατάστασή
τους είναι σταθερή, καλά ελεγμένη με τη φαρμακευτική αγωγή και νιώθουν καλά. Ομως, καλό είναι πριν αποφασίσουν πού θα πάνε, να φροντίσουν για μερικά βασικά πράγματα. Το μέρος που θα μείνουν δεν πρέπει να είναι απομακρυσμένο και η πρόσβαση σε κάποιο κέντρο υγείας ή νοσοκομείο πρέπει να είναι εύκολη. Θα πρέπει να αποφεύγονται δύσβατοι προορισμοί, οι οποίοι απαιτούν καθημερινή έντονη σωματική καταπόνηση. Ακόμα, το ταξίδι πρέπει να είναι εύκολο με πρόβλεψη για ενδιάμεση ξεκούραση, ενώ οι αποσκευές πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο ελαφρές και πρακτικές στη μεταφορά τους για να αποφεύγεται η κόπωση. Η τακτική και αδιάκοπη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής είναι σημαντική. Κανείς πρέπει να φροντίσει να έχει μαζί του όλα τα απαραίτητα φάρμακα για όλες τις ημέρες. Εντούτοις, η λίστα των φαρμάκων πρέπει να είναι συνεχώς στο πορτοφόλι ή την τσέπη σε περίπτωση που ξεχαστεί ή χαθεί κάποιο φαρμακευτικό σκεύασμα. Επίσης, καλό είναι ένα άτομο με καρδιοπάθεια να έχει μαζί του ένα αντίγραφο του ιατρικού του ιστορικού για ενημέρωση των γιατρών σε περίπτωση ανάγκης. Τέλος, συνιστάται πριν το ταξίδι, ιδίως αν πρόκειται να ταξιδέψει στο εξωτερικό, να έχει προνοήσει για την επαρκή ιατρική του κάλυψη με την ασφάλειά του.
Μια ιδιαίτερη κατηγορία ταξιδιών αποτελούν οι αεροπορικές πτήσεις. Συχνά, οι ασθενείς με καρδιοπάθεια αναρωτιούνται αν μπορούν να μπουν σε αεροπλάνο. Οι αεροπορικές πτήσεις σε γενικές γραμμές είναι ασφαλείς για άτομα με καρδιοπάθεια. Τα άτομα που φέρουν μόνιμο εμφυτεύσιμο απινιδωτή ή βηματοδότη πρέπει να έχουν μαζί τους την κάρτα τους με τα στοιχεία της συσκευής και να ενημερώσουν το προσωπικό του αεροδρομίου. Οι σύγχρονοι βηματοδότες και απινιδωτές δεν έχουν πρόβλημα κατά τη δίοδο από τον έλεγχο ασφαλείας και η λειτουργία τους είναι προστατευμένη. Παρά ταύτα, αν χτυπήσει το μέταλλο της συσκευής θα πρέπει να τονιστεί στον υπάλληλο του αεροδρομίου που κάνει τον έλεγχο να μην περάσει επανειλημμένως και για μακρύ χρονικό διάστημα τον ανιχνευτή μετάλλων ακριβώς πάνω από τη συσκευή, γιατί μπορεί να αποσυντονιστεί η λειτουργία της.
Τα αεροπορικά ταξίδια ενέχουν έναν μικρό κίνδυνο εκδήλωσης εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης. Σε απολύτως υγιή άτομα ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρός. Στα άτομα με ιστορικό φλεβοθρόμβωσης, όμως, ο κίνδυνος είναι αυξημένος. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να ερωτάται ο θεράπων ιατρός. Αν ο γιατρός το επιτρέψει, πρέπει κατά τη διάρκεια της πτήσης να φοριούνται στα πόδια ειδικές ελαστικές κάλτσες. Επίσης, πρέπει τα πόδια να μην μένουν ακίνητα γα μακρύ χρονικό διάστημα. Γι' αυτό το λόγο είναι απαραίτητοι οι τακτικοί περίπατοι στο διάδρομο και η περιοδική έκταση και κάμψη των ποδιών. Σημαντική είναι και η ενυδάτωση. Συνιστάται η λήψη άφθονων υγρών, αλλά πρέπει να αποφεύγονται το αλκοόλ και η καφεΐνη, γιατί επιτείνουν την αφυδάτωση. Σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, ο θεράπων ιατρός μπορεί να χορηγήσει αντιπηκτικές ενέσεις ηπαρίνης.
Τα άτομα με καρδιοπάθεια θα πρέπει, επίσης, να αποφεύγουν μέρη με ακραία κλίματα και θερμοκρασίες, γιατί αυτό μπορεί να επιβαρύνει περαιτέρω την καρδιά τους. Ακόμα συνιστάται η αποφυγή προορισμών με πολύ υψηλά υψόμετρα πάνω από τη θάλασσα. Και αυτό γιατί σε υψηλά υψόμετρα υπάρχει λιγότερο οξυγόνο, οπότε μεταφέρεται λιγότερο οξυγόνο στην καρδιά. Η μειωμένη παροχή οξυγόνου στην καρδιά και στα άλλα όργανα του σώματος μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση στηθάγχης και δύσπνοιας.
Αν ακολουθήσει κανείς τα λιγοστά πράγματα που αναφέρθηκαν, μπορεί με ασφάλεια να κάνει τις διακοπές του. Καλό καλοκαίρι!!!
*ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Ι. ΣΤΕΦΑΝΑΔΗΣ: καθηγητής Καρδιολογίας, διευθυντής Α' Καρδιολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ιπποκράτειο» ΓΝΑ, προέδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, e-mail: chstefan@med.uoa.gr