Ηδη από τη μεγάλη, κεντρική, πύλη επί της οδού Ιπποκράτους στη Βούλα ο επισκέπτης αποκτά την αίσθηση ότι το Ασκληπιείο δεν είναι ένα άχρωμο, «διεκπεραιωτικό» νοσοκομείο: τεράστιοι χώροι γεμάτοι δέντρα και λουλούδια, προσεκτική διαρρύθμιση, καθαριότητα, διάδρομοι με διαφορετικού χρώματος σήμανση για να μη χάνεται ο επισκέπτης... Αυτοκίνητα μπαινοβγαίνουν διαρκώς και οι οδηγοί τους χαιρετούν τον φύλακα σαν να πρόκειται για δικό τους άνθρωπο. Η γενικότερη αίσθηση που αποπνέει το μέρος είναι ενός φιλικού ξενοδοχειακού συγκροτήματος.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν διαχρονικά τα νοσηλευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα κατάφεραν, βέβαια, να πλήξουν και το Ασκληπιείο -οι εργαζόμενοι κάνουν λόγο για ελλείψεις σε προσωπικό και, συχνά, σε υλικά, για καθυστερήσεις στις πληρωμές των υπερωριών τους, καθώς και για «περίεργα» παιχνίδια τύπου «real estate» σχετικά με το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται το νοσοκομείο. Πέρα απ' αυτά, όμως, τα πρόσφατα σχεδιάσματα του υπουργείου Υγείας και οι φήμες περί συγχωνεύσεων τμημάτων και καταργήσεων κλινικών έχουν κατορθώσει να προκαλέσουν μεγαλύτερο προβληματισμό.
Το Ασκληπιείο, που ως γενικό νοσοκομείο αντιμετωπίζει περιστατικά απ' όλο το νότιο κομμάτι της Αττικής και ως ορθοπεδικά «προσανατολισμένο» έχει ανοιχτές τις πύλες του σε καθημερινή βάση εδώ και 90 χρόνια, έρχεται σήμερα αντιμέτωπο με μια πραγματικότητα που απειλεί -σύμφωνα με τους γιατρούς και το υπόλοιπο προσωπικό- την ίδια την υπόστασή του.
Για τις ανησυχίες τους μιλούν στην «Ε» εργαζόμενοι του Ασκληπιείου, γιατροί, νοσηλευτές και διοικητικοί, καθώς και ένας διευθυντής ορθοπεδικής κλινικής, ζητώντας να εισακουστούν από τους αρμοδίους.
Συρρίκνωση δυναμικού
«Ολόκληρο το νοσοκομείο στηρίζεται στο φιλότιμο και το μεράκι των ανθρώπων του», θα συμφωνήσουν πολλοί εργαζόμενοι του Ασκληπιείου. Τα δομικά και λειτουργικά προβλήματα που παρατηρούνται, άλλωστε, μέσα στον υπερμεγέθη χώρο του, βάζουν διαρκώς προσκόμματα στην εύρυθμη λειτουργία του.
«Οπως όλα τα νοσοκομεία, αντιμετωπίζουμε διάφορες δυσκολίες, οι οποίες οφείλονται σε μια σειρά από ειδικές συνθήκες -σε προβλήματα που αντιμετωπίζει όλη η χώρα αυτή την περίοδο», θα πει γιατρός του νοσοκομείου. Μια απ' αυτές τις δυσκολίες είναι η μη καταβολή δεδουλευμένων στο προσωπικό. Από τον περασμένο Δεκέμβριο οφείλονται σε δεκάδες εργαζομένους χρήματα που αφορούν τα γνωστά «εξαιρέσιμα»-, νυχτερινά, αποζημίωση για τις αργίες, βάρδιες- τα οποία ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει πότε θα τους καταβληθούν. «Είχαμε προχωρήσει σε επίσχεση εργασίας, αλλά αναστείλαμε όλες τις κινητοποιήσεις μας για να μη διαταράξουμε τη λειτουργία του νοσοκομείου και τη σωστή φροντίδα των ασθενών», εξηγεί ο -άρτι εκλεγείς- εκπρόσωπος των εργαζομένων στο Ασκληπιείο, Κώστας Καραγκούνης. «Εχουμε λάβει την υπόσχεση ότι δεν θα χάσουμε τα χρήματα».
Οπως λέει ο διευθυντής της Δ' Ορθοπεδικής Κλινικής, Ιωάννης Μίχος, τα τωρινά επίκαιρα ζητήματα είναι που προβληματίζουν τους συναδέλφους του ακόμα περισσότερο: «Ακούμε για συγχωνεύσεις, έχουμε μια έμμεση πληροφόρηση, αλλά δεν έχουμε σαφή εικόνα του τι είναι αυτό που σχεδιάζεται. Θα είναι σε διοικητικό επίπεδο; Ή μήπως θα κλείσουν κλινικές; Το Ασκληπιείο δεν ανταποκρίνεται εδώ και χρόνια στον αριθμό των κρεβατιών που θα έπρεπε να λειτουργεί, αφού από 700 έχει "πέσει" στα 380».
«Σε ό,τι αφορά τις συγχωνεύσεις, προσωπική μου άποψη είναι πως όλος ο σχεδιασμός έχει γίνει στο γόνατο», λέει η Σωτηρία Δάλλα, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΠΟΕΔΗΝ και επί χρόνια εκπρόσωπος των εργαζομένων στο Ασκληπιείο. «Και στο δικό μας νοσοκομείο υπάρχουν ελλείψεις -σε όλους τους τομείς. Υπάρχει μια σειρά από πράγματα που πρέπει να ιδωθούν από άλλη σκοπιά από τους υπευθύνους. Δεν γίνεται να κρατάς απλήρωτους τους εργαζομένους, όπως δεν γίνεται και να υπάρχει μια νοσηλεύτρια για 40, ας πούμε, κρεβάτια».
Το Ασκληπιείο καταλαμβάνει μια έκταση 104 στρεμμάτων σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του Ερυθρού Σταυρού. Το νοσοκομείο είναι μεν ενταγμένο στο ΕΣΥ, φιλοξενείται ωστόσο σε... ξένη γη. Η ιδιόμορφη αυτή σχέση του νοσοκομείου με τον ΕΕΣ είναι που, διαχρονικά, έχει δημιουργήσει πλείστα προβλήματα (γραφειοκρατικά και λειτουργικά) στις διοικήσεις και τους εργαζομένους και ανασφάλεια στους κατοίκους της περιοχής για το μέλλον του νοσοκομείου τους.
Πριν από λίγα χρόνια είχε ξεκινήσει ένα σκληρό «παζάρι» για την αξιοποίηση μέρους του οικοπέδου του Ασκληπιείου. Ο ΕΕΣ προτίθετο να παραχωρήσει το δικαίωμα σε τράπεζα να χτίσει ιδιωτικό μαιευτήριο μέσα σε κομμάτι του οικοπέδου, με την προϋπόθεση η τράπεζα να αναλάβει το κόστος ανακατασκευής του παμπάλαιου νοσοκομείου. Τόσο η δημοτική αρχή όσο και οι εργαζόμενοι (ομαδόν ή και μεμονωμένα) εξέφρασαν την αντίρρησή τους για την ενδεχόμενη «εισχώρηση» του ιδιωτικού τομέα στη δημόσια υγεία. Το θέμα σκόνταψε στις αντιδράσεις κι έπειτα από λίγο καιρό απλά προσπεράστηκε.
Οι συνέπειες του περίπλοκου ιδιοκτησιακού καθεστώτος, ωστόσο, δεν εξαντλούνται στην πρόκληση ανησυχίας για ενδεχόμενη μεταβολή της λειτουργίας του νοσοκομείου, αλλά δημιουργούν και περαιτέρω προβλήματα που επηρεάζουν την καθημερινή ρουτίνα των υπηρεσιών του. «Το νοσοκομείο έχει συρρικνωθεί με το πέρασμα των χρόνων, ενώ ορισμένα κτίριά του εγκαταλείφθηκαν οριστικά μετά τον μεγάλο σεισμό του 1999», μας αναφέρει νοσηλευτής του Ασκληπιείου. «Πότε ένα κτίριο αχρηστεύεται, πότε ένα άλλο δεν μπορεί να επισκευαστεί και αναγκαζόμαστε να "συμπυκνωθούμε" στα ίδια σημεία -μιλάμε, άλλωστε, για πολύ παλιά κτίσματα.
Πέρα-δώθε χαρτιών
Το ιδιοκτησιακό καθεστώς αποτρέπει απόπειρες επιδιόρθωσης των κτιρίων, την ανάπτυξη των κλινικών και ενδεχόμενες επεκτάσεις. Κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά χρονοβόρο. Οι επισκευές στα κτίρια που τελούν εν αχρηστία απαιτούν τέτοιες νομικές διεργασίες και τόσο πέρα-δώθε χαρτιών, βεβαιώσεων, εγκρίσεων και υπογραφών, ώστε ουδείς είναι πρόθυμος να ασχοληθεί -και δικαίως, ίσως. Δεν γίνεται, όμως, από 700 κρεβάτια που είχαμε να διατηρούμε σήμερα 350 ή 400. Το Ασκληπιείο είναι ουσιαστικά ένα νοσοκομείο αποδομημένο, στο οποίο δεν έχει δοθεί η δέουσα προσοχή».
Παράλληλα, η κτιριακή πολυδιασπορά επιδεινώνει την κατάσταση. Στο Ασκληπιείο δεν υπάρχει ένα κεντρικό κτίριο όπου να γίνεται όλη η δουλειά, αλλά διάσπαρτα κτίρια, τα οποία στεγάζουν διαφορετικές υπηρεσίες και κλινικές. Ετσι, τόσο το προσωπικό όσο και οι ασθενείς αναγκάζονται να κάνουν δρομολόγια από το ένα κτίριο στο άλλο -κάτι που, όπως είναι φυσικό, επηρεάζει κάθε καλή πρόθεση και διάθεση.
Το ιστορικό
Το Ασκληπιείο άρχισε τη λειτουργία του ως θεραπευτήριο («σανατόριο») κατά τη δεκαετία του 1920, υπό τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, φροντίζοντας -τα πρώτα χρόνια- ανηλίκους με παθήσεις των αρθρώσεων και των οστών. Από το 1948 εξελίχθηκε σε ένα Γενικό Ορθοπεδικό Νοσοκομείο που κάλυπτε ορθοπεδική χειρουργική και τραυματολογία. Σταδιακά αναπτύχθηκαν και άλλες ειδικότητες, καθώς και εργαστήρια και κλινικές που κάλυπταν τις νοσηλευτικές ανάγκες των πολιτών.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 στο νοσοκομείο πραγματοποιείται η πρώτη αρθροπλαστική ισχίου από την Η' Ορθοπεδική Κλινική.
Το 1985 με το Π.Δ. 594/85 το Ασκληπιείο Βούλας εντάσσεται στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και δύο δεκαετίες αργότερα, με την εφαρμογή του Ν. 3329/05, μεταβάλλεται σταδιακά από Ειδικό Ορθοπεδικό σε Γενικό Νοσοκομείο, ικανό να καλύπτει τις αυξημένες ανάγκες της ευρύτερης περιοχής της ΝΑ Αττικής. Σήμερα το Ασκληπιείο Βούλας έχει πληθυσμιακή αναφορά που ξεπερνά το 1,5 εκατομμύριο κατοίκους.