Η χοληστερίνη στα παιδιά, του Δημ.Κρεμαστινού*.

Η χοληστερίνη, αυτό το βασικό συστατικό της ζωής και της καλής λειτουργίας του οργανισμού, μετατρέπεται σε καταστροφικό δηλητήριο του οργανισμού όταν η τιμή της στο αίμα είναι υψηλή.

Χρειάζεται να έχουμε μόλις 30-50 mg% κακής χοληστερίνης (LDL) για να λειτουργήσουν σωστά όλα τα συστήματα και τα κύτταρα του οργανισμού. Σήμερα γίνεται από όλους αποδεκτό ότι τιμές κακής χοληστερίνης πάνω από 70 mg% αρχίζουν να γίνονται παθολογικές, ιδιαίτερα γι' αυτούς που πάσχουν από στεφανιαία νόσο και γενικότερα από αρτηριοπάθειες. Ομως, εξακολουθεί να παραμένει το ερώτημα ποια πρέπει να είναι η ανώτερη φυσιολογική τιμή χοληστερίνης στα παιδιά, που να μην τους δημιουργεί βλάβες στις αρτηρίες. Στο μέσο άνθρωπο οι ορατές βλάβες
στις αρτηρίες αρχίζουν να εμφανίζονται από την εφηβική ηλικία υπό μορφή γραμμώσεων, που εξελίσσονται σε αθηρωματικές πλάκες. Οι πλάκες αυτές μπορεί ανά πάσα στιγμή να σπάσουν και να δημιουργήσουν συνθήκες για έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο, ακόμα και σε ηλικίες κάτω των 40 ετών. Μια πρόσφατη μελέτη από την Αυστραλία, δημοσιευμένη στο Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, μας δίνει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την παιδική χοληστερίνη.
Στη μελέτη αυτή θεωρούν παθολογική χοληστερίνη για τα παιδιά την τιμή των 240 mg% για την ολική χοληστερίνη.
Σε αυτή τη μελέτη οι ερευνητές παρατήρησαν ότι έπειτα από περίπου 20 χρόνια η χοληστερίνη είχε υποχωρήσει σε χαμηλότερα επίπεδα στα παιδιά εκείνα που δεν κάπνιζαν ή σταμάτησαν το κάπνισμα, δεν ήταν υπέρβαρα και γενικότερα είχαν καλή ζωή. Αντίθετα, στα παιδιά που κάπνιζαν ή ήταν υπέρβαρα, οι υψηλές τιμές της χοληστερίνης δεν βελτιώθηκαν. Σε μια εποχή που οι επιστημονικές συζητήσεις εστιάζονται στο εάν και πότε θα πρέπει να χορηγούμε στα παιδιά φάρμακα κατά της υψηλής χοληστερίνης, φάρμακα που έχουν σοβαρές παρενέργειες και άγνωστες συνέπειες για τον οργανισμό των παιδιών κατά τη μακρόχρονη χορήγησή τους, τα νέα για την αντιμετώπιση της χοληστερίνης με φυσικούς τρόπους ακούγονται ενθαρρυντικά.
Στα επίμονα ερωτήματα των γονιών για το εάν και πότε τα παιδιά θα πρέπει να παίρνουν φάρμακα κατά της υψηλής χοληστερίνης, οι συντηρητικές θέσεις φαίνεται να είναι οι επικρατέστερες διεθνώς.
Οταν δηλαδή υπάρχει κακό οικογενειακό ιστορικό, όπως π.χ. εμφράγματα στους γονείς ή τους στενούς συγγενείς σε ηλικίες κάτω των 50 ετών ή -πολύ περισσότερο- εγκεφαλικά επεισόδια, τότε η υψηλή χοληστερίνη στα παιδιά ίσως θα πρέπει να αντιμετωπιστεί φαρμακευτικά. Η άποψη αυτή ενισχύεται αναμφισβήτητα όταν διαπιστωθούν βλάβες στα τοιχώματα των αρτηριών του παιδιού με το ηχωγράφημα των καρωτίδων.
Γενικά, κάθε σωστός γιατρός αποφασίζει τη φαρμακευτική θεραπεία όταν εξαντλήσει όλα τα φυσικά μέσα. Αυτή η θέση φαίνεται να βρίσκει περισσότερα ερείσματα όταν ληφθούν υπόψη και τα συμπεράσματα της τελευταίας αυστραλιανής μελέτης, όπου οι ερευνητές είναι κατηγορηματικοί. Οι νέοι με υψηλή χοληστερίνη όχι μόνον δεν πρέπει να καπνίζουν ή να είναι υπέρβαροι αλλά θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα την καθημερινή τους διατροφή, ενώ παράλληλα θα πρέπει να απέχουν από κάθε φύσεως λιπαρά και, ιδιαίτερα, από προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως trans, δηλαδή κυρίως τα φαγητά των fast foods. Η σωστή διατροφή θα πρέπει κυρίως να εστιάζεται σε φρούτα και χυμούς πάσης φύσεως, εμπλουτισμένη με λαχανικά και γενικότερα φυτικά προϊόντα.
Με απλά λόγια, η βάση του διαιτολογίου των παιδιών με υψηλή χοληστερίνη θα πρέπει να είναι η μεσογειακή δίαιτα με τα λαδερά και τα όσπρια.
Στον επίλογο αυτής της στήλης θα πρέπει να τονιστεί ότι όλα αυτά αφορούν τους νέους με υψηλές τιμές χοληστερίνης και όχι τα απολύτως φυσιολογικά νεαρά άτομα.
*ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Θ. ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΣ: καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του Ελληνικού Κολεγίου Καρδιολογίας