Εκλογές αποστασιοποίησης, δυσφορίας και ανοχής, του Γιάννη Λούλη

Αν η κυβέρνηση νοιώθει τσουρουφλισμένη από τον πρώτο γύρο των εκλογών της Τ.Α., θα πρέπει ταυτόχρονα να αισθάνεται και ανακουφισμένη. Η χιονοστιβάδα αποδοκιμασίας που θα μπορούσε να εκδηλωθεί δεν έγινε πραγματικότητα. Και τούτο παρά το ότι οι συγκεκριμένες εκλογές προσφέρονταν γι’ αυτό. Οι ψηφοφόροι αντέδρασαν με ένα μείγμα αποστασιοποίησης (από το κομματικό πλαίσιο) δυσφορίας και ανοχής (προς την κυβέρνηση). Ενώ οι μηχανιστικές συγκρίσεις ποσοστών των εθνικών εκλογών με εκλογές Τ.Α., μόνο ως καταγραφή τάσεων, έχουν νόημα.

Που βρίσκονταν όμως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την κυβέρνηση; Αυτός εντοπίζονταν σε ψηφοφόρους που αμφιταλαντεύονταν μεταξύ του να καταψηφίσουν την κυβέρνηση διαλέγοντας κάποιο «αντιμνημονιακό» εκλογικό όχημα, και του να απέχουν διότι θεωρούσαν και τους «αντιμνημονιακούς» αναξιόπιστους. Το ότι μεγάλη μάζα των ψηφοφόρων επέλεξε την αποχή, στην ουσία απέτρεψε ένα σαρωτικό αντιμνημονιακό ρεύμα. Οι ίδιοι ψηφοφόροι, δεν υπέκυψαν ούτε στο Πρωθυπουργικό δίλημμα. Ενώ ταυτόχρονα εκδήλωσαν την απαξίωση που νοιώθουν για το κομματικό σύστημα.

Επιλέγοντας την αποχή, πολλοί ψηφοφόροι εξέφρασαν...
 την δύσθυμη ανοχή τους για μια πολιτική που τους πλήττει, τους θυμώνει, αλλά και την οποία κατά βάθος θεωρούν αναγκαία. Ενώ παράλληλα κατανοούν πως οι «αντιμνημονιακοί» υποψήφιοι και οι φορείς που τους στηρίζουν, δεν διαθέτουν στοιχειώδη εναλλακτική πρόταση.

Το εκλογικό αποτέλεσμα, συνυπολογίζοντας τα κίνητρα της αποχής, πιστοποιεί δυο πραγματικότητες: Πρώτον ότι το κυβερνών κόμμα παραμένει πολιτικά κυρίαρχο, καθώς απέφυγε τα χειρότερα. Δεύτερον, ότι δεν υπάρχει για τους ψηφοφόρους άλλη αξιόπιστη πρόταση εξουσίας. Άλλωστε στην δημοσκόπηση της GPO, η οποία παρουσιάσθηκε το βράδυ των εκλογών, τα ποσοστά κυβερνητικής αξιοπιστίας που συγκεντρώνει το κυβερνών κόμμα σε σύγκριση με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι περίπου τριπλάσια! (Έστω κι αν κινούνται χαμηλά και για τα δυο κόμματα).

Άρα όσο οργισμένη και να ναι η κοινή γνώμη με μια κυβέρνηση που γίνεται άκρως δυσάρεστη για να σωθεί η χώρα, δεν επιλέγει να την αντικαταστήσει με την ΝΔ του Σαμαρά. Είναι μάλιστα εντυπωσιακό ότι αν και οι εκλογές αυτές ήσαν άκρως ευνοϊκές για την αξιωματική αντιπολίτευση ως πόλου έλξης αρνητικής ψήφου, η εκλογική τάση της ΝΔ είναι πτωτική. Καθώς δεν συσπείρωσε καν τους ψηφοφόρους του 2009! Η εικόνα της ΝΔ παραμένει λοιπόν άκρως προβληματική και σίγουρα είναι χειρότερη από εκείνη του ΠΑΣΟΚ. Παρά την φθορά του τελευταίου.

Το βράδυ των εκλογών η παρουσία των δυο αρχηγών, ήταν ριζικά διαφορετική. Ο φορτισμένος Πρωθυπουργός είχε συναίσθηση της καταγεγραμμένης δυσφορίας. Επίσης απηλλάγη από την καταστροφικά αποσταθεροποιητική επιλογή των πρόωρων εκλογών. Αντίθετα ο Σαμαράς, με περισσή αμετροέπεια, θριαμβολόγησε για «ολική επαναφορά» του κόμματος του! Προφανώς ότι χειρότερο για ένα κόμμα είναι ταυτόχρονα να διαθέτει έντονα αρνητική εικόνα και να αρνείται να το συνειδητοποιήσει.

Όμως οι εκλογές αυτές εμπεριέχουν και ένα στρατηγικής σημασίας μήνυμα που εδώ μπορεί να μνημονευθεί μόνο τηλεγραφικά: Αν και το ΠΑΣΟΚ, πλην δραματικού απροόπτου, θα παραμείνει ο πολιτικός πρωταγωνιστής σε βάθος χρόνου, είναι πιθανό να βρεθεί στις επόμενες εκλογές ενώπιον νέων δεδομένων. Αυτά περιέχουν την προοπτική αποδυνάμωσης του δικομματισμού και την αύξηση των μικρών κομμάτων που θα μπουν στην βουλή. Η σχετική τάση ήδη εκκολάπτεται.

Άρα μεγαλώνει η πιθανότητα η χώρα να μπει σε τροχιά κυβερνήσεων συνεργασίας. Στη περίπτωση αυτή οι πολιτικές δυνάμεις που απορρίπτουν τον λαϊκισμό και επιλέγουν την υπευθυνότητα, με πρωταγωνιστή το ΠΑΣΟΚ, είναι πιθανό να συνεχίσουν να χτίζουν πάνω στις αλλαγές που θα έχουν ήδη γίνει. Τούτο, μαζί με την πολιτική σταθερότητα που τώρα διασφαλίστηκε, είναι τα πιο ελπιδοφόρα μήνυματα των πρόσφατων εκλογών.