Με υπομονή και επιμονή αλλάζει ο τόπος, του Πασχου Μανδραβελη

Δεν ξέρουμε πόσοι θα βγάλουν από τα «σεντούκια» τα λεφτά τους για να αγοράσουν πρώτη κατοικία, τώρα που ανεστάλη επί διετία το πόθεν έσχες. Φοβόμαστε, όμως, ότι εκείνοι που κρατούν λεφτά στα «σεντούκια», για να αποφύγουν το πόθεν έσχες, έχουν και πρώτη και δεύτερη κατοικία. Το μόνο αποτέλεσμα της αναστολής είναι ένα τραύμα στην αξιοπιστία της κυβέρνησης.
Το ίδιο ακριβώς ισχύει και με το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους. Ο υπουργός Υγείας κ. Λοβέρδος δικαιολογημένα φοβάται ότι η «πολιτεία γελοιοποιείται» κάθε φορά που κάποιος θεριακλής ανάβει τσιγάρο σε δημόσιο χώρο, αλλά το φάρμακο της περαιτέρω γελοιοποίησης με την αναστολή του μέτρου δεν θεραπεύει την πρωταρχική γελοιοποίηση. Τη δικαιώνει. Να προσθέσουμε εδώ ότι χιλιάδες
φοροφυγάδες γελοιοποιούν την πολιτεία κάθε φορά που δεν κόβουν απόδειξη. Θα πρέπει να κάνουμε τη φορολογία προαιρετική ή τη φοροδιαφυγή αποδεκτή μετά τις 9.00 μ.μ.; Στην Ελλάδα έχουμε μια περίεργη σχέση με τον χρόνο. Για μια δεκαετία τουλάχιστον αφήναμε τα πράγματα να ξεχειλώνουν. Ενώ τα σύννεφα μαζευόταν απειλητικά στην οικονομία, ενώ άλλες χώρες (ακόμη και η Τουρκία!) έπαιρναν μέτρα και επέβαλαν τη διακοπή του καπνίσματος, στην Ελλάδα καθόοοοομασταν. Ξαφνικά (και μπροστά στα ζόρια) αποφασίσαμε να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο. Ολα όσα δεν έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, τώρα νομοθετούνται. Από το ασφαλιστικό, μέχρι την απελευθέρωση των επαγγελμάτων και από τον εξορθολογισμό των δαπανών στις ΔΕΚΟ μέχρι τον νόμο για το κάπνισμα. Ορθώς, διότι δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια. Ομως, μια κοινωνία έχει τους δικούς της ρυθμούς, που είναι ανεξάρτητοι των νομοθετικών πρωτοβουλιών. Η εφαρμογή των μέτρων αναγκαστικά θα έχει σε πρώτο στάδιο καθυστερήσεις, αποτυχίες και δευτερογενείς συνέπειες που δεν είχαν προβλεφθεί ή έστω δεν τις συζητήσαμε. Αυτό όμως δεν πρέπει να σημάνει την εγκατάλειψη των μέτρων. Αντιθέτως, πρέπει να δημιουργήσει πείσμα για την εφαρμογή τους.
Στην Ελλάδα δυστυχώς από την περίοδο της νωχέλειας, περάσαμε στην εποχή της αδημονίας. Ετσι, ενώ πριν από έξι χρόνια διαλύσαμε τον ΣΔΟΕ (γκρίνιαζαν οι μικρομεσαίοι για τους ελέγχους), αναρωτιόμαστε τώρα γιατί δεν έχει ξεριζωθεί ακόμη η φοροδιαφυγή. Ενώ επί έτη γελοιοποιούσαμε τον νόμο για ειδικούς χώρους καπνίσματος, αναρωτιόμαστε γιατί δεν εφαρμόστηκε μέσα σε τρεις μήνες ο νόμος της απαγόρευσης.
Οι πολιτικές, όμως, δεν εφαρμόζονται αυτόματα. Χρειάζονται χρόνο, υπομονή κι επιμονή. Χρειάζονται διορθώσεις, όχι στη φιλοσοφία, αλλά στους μηχανισμούς επιβολής των. Θα συμφωνήσουμε ότι το κράτος είναι διαλυμένο και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις επείγουσες προκλήσεις που έχει. Αναιρώντας όμως εξ αυτού του λόγου τα μέτρα διασφαλίζουμε ότι το κράτος θα χειροτερεύει. Οι λειτουργοί του δεν νιώθουν καμιά υποχρέωση να κάνουν τη δουλειά τους. Ξέρουν ότι η αδράνειά τους θα προσαρμόσει τις πολιτικές στα μέτρα της νωχέλειάς τους. Ετσι μπορεί να ικανοποιηθούν βραχυχρόνια κάποιες ομάδες (π.χ. κατασκευαστές ή μαγαζάτορες), αλλά η συνολική δυσαρέσκεια θα αυξάνεται. Κάθε φορά που κάποιος καπνίζει σε δημόσιο χώρο, η απαισιοδοξία για την κρίση θα φουντώνει. Ολοι θα είναι σίγουροι πως τίποτε δεν μπορέι να γίνει σ’ αυτόν τον τόπο.