Είναι Παρασκευή βράδυ ή, αν προτιμάτε, Σάββατο πρωί ή Κυριακή μεσημέρι. Αισθάνεστε μια αδιαθεσία. Ανησυχείτε και αναζητείτε ιατρική συμβουλή. Δυστυχώς, το σύστημα υγείας παρέχει μόνο μια δυνατότητα: το δημόσιο νοσοκομείο που εφημερεύει ή κάποιο ιδιωτικό θεραπευτήριο. Δεν υπάρχουν στην Ελλάδα Κέντρα Υγείας αστικού τύπου, 24ωρης λειτουργίας, με τις βασικές ιατρικές ειδικότητες και την απλή υποδομή, που θα μπορούσαν να καλύψουν, άνετα, σύντομα και φθηνά, περισσότερο από το 90% των καθημερινών αναγκών σε υπηρεσίες υγείας. Παρατηρείται έτσι ένας απίστευτος συνωστισμός στα εφημερεύοντα νοσοκομεία, με εικόνες που θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν μόνο αν αντιμετωπίζαμε λοιμό ή εμπόλεμη κατάσταση.
Η αλήθεια είναι σκληρή: η Ελλάδα δεν διαθέτει Εθνικό Σύστημα Υγείας, αφού δεν διαθέτει δίκτυο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Η εγγενής αυτή αναπηρία του συστήματος βρίσκεται πίσω από τη χρόνια ταλαιπωρία των ασθενών και των οικείων τους, αποτελώντας τον βασικό τροφοδότη της ιδιωτικής υγείας και την αιτία της αυξανόμενης απαξίωσης της δημόσιας.
Τι μπορεί να κάνει, λοιπόν, ο νέος υπουργός Υγείας; Τα τελευταία δέκα χρόνια, οι υπουργοί Υγείας θυμίζουν τον ερασιτέχνη ηλεκτρολόγο: κάθε φορά που κλείνει το ραδιόφωνο που προσπαθεί να επισκευάσει, περισσεύουν βίδες και παξιμάδια. Κατ’ αρχάς, οι αρμοδιότητες του υπουργού περιορίζονται στα κρατικά νοσοκομεία, τους ασφαλισμένους του Δημοσίου, το ΕΚΑΒ, τον ΟΚΑΝΑ, τον ΕΟΦ και μερικούς ακόμα οργανισμούς βολέματος, άνευ ουσίας και σημασίας. Η υγεία των περισσότερων Ελλήνων, του 70%-80%, αποτελεί αρμοδιότητα άσχετων με αυτήν υπουργείων, στα οποία υπάγονται ένα σωρό «Ταμεία», το καθένα από τα οποία πεισματικά προστατεύει την ανεξαρτησία του την ίδια ώρα που ροκανίζει τον κρατικό προϋπολογισμό για να επιβιώσει. Κορυφαίο παράδειγμα και παγκόσμια πρωτοτυπία, το ΙΚΑ. Αντί να λειτουργεί ως μεγάλος πάροχος υπηρεσιών υγείας που αγοράζει μαζικά και φθηνά από το ΕΣΥ και τον ιδιωτικό τομέα, διατηρεί νοσοκομεία (!) και ιατρεία, με στρατιές υπαλλήλων, πανάκριβες και άθλιες υπηρεσίες, γραφειοκρατία, τεμπελιά, βρωμιά, καθυστερήσεις και απύθμενη διαφθορά. Η απόφαση ώστε όλες αυτές οι δομές των Ταμείων να αποτελέσουν τον σκελετό της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του ΕΣΥ προφανώς είναι πρωθυπουργικής αρμοδιότητας. Θα γίνει, λοιπόν, πράξη, αν και όταν εμφανιστεί ο ανάλογου βεληνεκούς πρωθυπουργός, πράγμα απίθανο στο ορατό μέλλον.
Ενας άλλος τομέας υψηλής προτεραιότητας σήμερα, που δεν απαιτεί δαπάνες αλλά προσφέρει οικονομίες, είναι η διαχείριση των νοσοκομείων. Τα στρατιωτικά νοσοκομεία πρέπει να ενταχθούν στο ΕΣΥ. Σε καιρό ειρήνης, η διατήρησή τους δεν έχει νόημα, ενώ σε καιρό πολέμου, όλα τα νοσοκομεία είναι και στρατιωτικά. Πολλά νοσοκομεία, στο κέντρο και την επαρχία, πρέπει να κλείσουν ή να συρρικνωθούν γιατί υπολειτουργούν σε μεγάλο βαθμό. Η συνολική, αποφασιστική, γρήγορη και γενναία αναδιάταξη θα καλύψει τις ανάγκες της χώρας χωρίς να χρειαστούν προσλήψεις ή επενδύσεις σε εξοπλισμό. Είναι τραγικό, βάσει των δήθεν «αναγκών», να προσλαμβάνονται άνθρωποι σε νοσοκομεία με άδεια κρεβάτια. Υπάρχουν, επίσης, εξόφθαλμα προκλητικές καταστάσεις, όπως π.χ. η ύπαρξη ενός… δερματολογικού νοσοκομείου («Αν. Συγγρός») άνευ αντικειμένου, αφού η Ελλάδα δεν είναι χώρα της Αφρικής ή της Απω Ανατολής! Αν αναλογιστεί κανείς, παράλληλα, την αξία του οικοπέδου σε ένα από τα πιο ακριβά σημεία της Αθήνας, στο οποίο φιλοξενείται το συγκεκριμένο νοσοκομείο, αντιλαμβάνεται το μέγεθος της σπατάλης πολύτιμων πόρων. Θα μπορούσαν επίσης να μεταφερθούν νοσοκομεία που ασφυκτιούν («Ευαγγελισμός») ή είναι ετοιμόρροπα (Ιπποκράτειο) σε χώρους του Δημοσίου (π.χ. στο οικόπεδο του «Σωτηρία» ή ακόμα πιο μακριά) με τη μέθοδο της ανταλλαγής. Τα ίδια ισχύουν και για τη Θεσσαλονίκη.
Με γνώμονα την εξυπηρέτηση του πολίτη, θα πρέπει να ανοίξουν στην ιδιωτική πρωτοβουλία πολλές ή όλες οι δευτερεύουσες υπηρεσίες υγείας και να ενισχυθεί αποφασιστικά η νοσηλευτική, που σήμερα παραμελείται συστηματικά, παρά το γεγονός ότι διαθέτουμε πολλούς νοσηλευτές τετραετούς, πανεπιστημιακής μόρφωσης. Πρέπει να ανοίξουν αμέσως π.χ. η κοστολογημένη κατ’ οίκον νοσηλεία και η μεταφορά ασθενών. Με το ίδιο πνεύμα πρέπει να εξεταστεί συνολικά η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, χωρίς τα συνήθη εγκλήματα που γίνονται σε βάρος του ΕΣΥ. Για παράδειγμα, το ΙΚΑ πληρώνει 1.300 ευρώ για λαπαροσκοπικές επεμβάσεις στα κρατικά νοσοκομεία, αλλά το διπλάσιο ή και τριπλάσιο στα ιδιωτικά με τα οποία έχει συμβάσεις. Προφανώς, αυτό συνιστά περαιτέρω αποδυνάμωση του ΕΣΥ, το οποίο εξελίσσεται στον φτωχό συγγενή της Υγείας.
Θα επιτύχει κάτι σε κάποιον τομέα ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος ή θα προσθέσει ένα ακόμα λιθαράκι στο τίποτα που άφησαν πίσω τους οι υπουργοί Υγείας της τελευταίας δεκαετίας; Είναι πολύ νωρίς να το πούμε. Το γυαλί, αυτός ο κακός σύμβουλος, αποτελεί αχαλίνωτο, πραγματικό πάθος για τον νέο υπουργό, όπως και για την προκάτοχό του…
* Ο Μιχάλης Πιτσιλίδης είναι διευθυντής του περιοδικού Popular Medicine.
Αναρτήσεις
