Ασφάλεια Παιχνιδότοπου...Του Δημήτρη Βαρζακάκου*

Τι σημαίνει ασφάλεια παιχνιδότοπου για ένα γονιό; Τι σημαίνει για το ίδιο το παιδί; Τι σημαίνει για τον εισαγωγέα του εξοπλισμού και το εργοστάσιο κατασκευής του; Τι σημαίνει ασφάλεια για την τοπική αυτοδιοίκηση; Τι σημαίνει για τις αρμόδιες αρχές της χώρας μας; Πως μπορεί ένας παιχνιδότοπος να είναι ασφαλής; Πως διατηρείται ασφαλής;

Μερικές απαντήσεις  σε όλα αυτά τα ερωτήματα έχει δώσει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, η υιοθέτηση της σειράς των Ευρωπαϊκών Προτύπων ΕΝ 1176 και ΕΝ 1177 από ορισμένους Δήμους, κοινοτικά συμβούλια, εγκαταστάτες και ιδιώτες που λειτουργούν παιχνιδότοπους εσωτερικού και εξωτερικού χώρου. Τα πρότυπα αυτά, βοηθούν στο σωστό σχεδιασμό του παιχνιδότοπου, στην επιλογή του κατάλληλου εξοπλισμού και υλικών, και στην κατάλληλη τοποθέτηση τους στο χώρο
του παιχνιδότοπου. 

Επίσης καθοδηγούν τον αγοραστή εξοπλισμού παιχνιδότοπων να πάρει σωστές αποφάσεις, τους μηχανικούς να προδιαγράψουν αυξημένες απαιτήσεις ασφάλειας και τις αρμόδιες αρχές του κράτους να εξασκούν έλεγχο με μετρήσιμα κριτήρια.

Είναι βασική αρχή  ότι ο εξοπλισμός παιχνιδότοπων που

αγοράζουμε πρέπει να έχει τα απαραίτητα πιστοποιητικά από τον κατασκευαστή που να αποδεικνύουν συμμόρφωση με  τα πρότυπα ΕΝ 1176 και ΕΝ 1177 και να γίνεται έλεγχος ότι και η εγκατάσταση τους γίνεται με βάση αυτά τα πρότυπα.

Ξεκινώντας από το σχεδιασμό, τα πρότυπα ΕΝ 1176 παρέχουν κατευθυντήριες γραμμές ώστε να μην γίνονται λάθη στην επιλογή και τοποθέτηση του εξοπλισμού. Οι μηχανικοί, λαμβάνοντας υπόψη τις βασικές αρχές των προτύπων, μπορούν πιο εύκολα και με μεγαλύτερη ασφάλεια να προδιαγράψουν τις απαιτήσεις ενός παιχνιδότοπου εσωτερικού ή εξωτερικού χώρου.

Τα πρότυπα καθορίζουν, μεταξύ άλλων, για κάθε εξοπλισμό που τοποθετείται σε παιχνιδότοπο (π.χ. κούνιες, τσουλήθρες, τραμπάλες κ.α.) τις απαραίτητες αποστάσεις μεταξύ του εξοπλισμού, το εμβαδόν, το είδος και το πάχος της επιφάνειας πτώσης (π.χ. προστατευτικό δάπεδο, άμμος κ.α.).

Δεν επιτρέπεται για παράδειγμα οι κούνιες να τοποθετούνται στο κέντρο ενός παιχνιδότοπου γιατί δημιουργείται αυξημένη πιθανότητα ατυχήματος. Δεν μπορεί μία κούνια να είναι σε απόσταση ενός μέτρου από μία τσουλήθρα γιατί υπάρχει κίνδυνος σύγκρουσης παιδιών. Επίσης, δεν επιτρέπεται, ενώ τοποθετούνται εξοπλισμοί  που πληρούν όλες τις προδιαγραφές, να βάζουμε στον ίδιο χώρο για περίφραξη πέτρες με αιχμηρές ακμές απλά και μόνο για καλαισθησία. Ταυτόχρονα, δεν μπορεί σε ένα εσωτερικό παιχνιδότοπο να υπάρχουν μεγάλοι χώροι που δεν είναι ορατοί από τους επιβλέποντες.    

Η επιλογή του εξοπλισμού παιχνιδότοπων πρέπει να γίνεται με βάση τη συχνότητα χρήσης του παιχνιδότοπου, τις ειδικές συνθήκες της τοποθεσίας εγκατάστασης και τις εγγυήσεις για τα υλικά που δίνουν οι κατασκευαστές. Δεν μπορεί να επιλέγονται εξοπλισμοί με μοναδικό κριτήριο αποδοχής την χαμηλότερη τιμή και σε λίγους μήνες να χρειάζονται αντικατάσταση.  

Θα πρέπει να ασκείται αυστηρός έλεγχος στον προμηθευτή του εξοπλισμού παιχνιδότοπων, πριν την επιλογή του εξοπλισμού, ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι οι εξοπλισμοί που διαθέτει είναι πιστοποιημένοι, αλλά και ότι ο κατασκευαστής παρέχει τις απαραίτητες οδηγίες εγκατάστασης, χρήσης και συντήρησης, ότι υπάρχει διαθεσιμότητα ανταλλακτικών και ότι έχουν  επιλυθεί οι λεπτομέρειες που χρειάζεται η κάθε εγκατάσταση.

Κατά την εγκατάσταση του εξοπλισμού θα πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή. Ενδείκνυται το προσωπικό που κάνει την εγκατάσταση να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο. Μετά την εγκατάσταση του εξοπλισμού ενός νέου παιχνιδότοπου θα πρέπει να διεξάγεται μία επιθεώρηση από αρμόδιο πρόσωπο

για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ΕΝ 1176 και ΕΝ 1177 και η οποία να επαναλαμβάνεται ετήσια.

Ακόμα, θα πρέπει να διατηρούνται αρχεία συντήρησης του εξοπλισμού που αποδεικνύουν τις ενέργειες που έγιναν από τον ιδιοκτήτη του παιχνιδότοπου. Γενικότερα, τα αρχεία που έχουν να κάνουν με θέματα Ασφάλειας αποτελούν αποδείξεις συμμόρφωσης με τα πρότυπα και με την σχετική νομοθεσία: Στα  αρχεία του παιχνιδότοπου θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα πιστοποιητικά κατασκευής και εγκατάστασης με βάση τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, οι οδηγίες ελέγχου, συντήρησης και λειτουργίας, τα αρχεία συντήρησης, αρχεία καθημερινών οπτικών  ελέγχων, αρχεία ατυχημάτων και επικίνδυνων συμβάντων, καθώς και εκτίμηση κινδύνου που προνοεί η Κυπριακή Νομοθεσία περί Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία. 

Πολλοί από τους κινδύνους που έχουν οι παιχνιδότοποι εξωτερικού και εσωτερικού χώρου δεν είναι ευρέως γνωστοί. Σε εξοπλισμούς που δεν είναι πιστοποιημένοι, ή έχουν προβλήματα λόγω κακής εγκατάστασης ή έλλειψης συντήρησης και ελέγχου, είναι πιθανό να υπάρχει κίνδυνος για διαφόρων ειδών παγιδεύσεις μερών του σώματος ενός παιδιού, που σε συνδυασμό με την ελλιπή επίβλεψη μπορούν να αποβούν μοιραίες. 

Σκοπός των προτύπων αυτών, είναι η αποφυγή σοβαρών ατυχημάτων όπως παγιδεύσεις του κεφαλιού ή του λαιμού ενός παιδιού στον εξοπλισμό ή πτώσεις από μεγάλο ύψος χωρίς την κατάλληλη επιφάνεια πτώσης. 

 Όταν ένας εξοπλισμός παιχνιδότοπου είναι πιστοποιημένος φέρει σήμανση που αναφέρει το όνομα του προτύπου της σειράς ΕΝ 1176, κωδικό αριθμό του συγκεκριμένου εξοπλισμού, έτος κατασκευής και το όνομα του κατασκευαστή του.

Τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ΕΝ 1176 δεν έχουν στόχο να μειώσουν την παιδαγωγική αξία που έχουν οι παιχνιδότοποι στην ζωή των παιδιών, αλλά να τους προσφέρουν προκλήσεις και ερεθίσματα με ελεγχόμενους κινδύνους που μπορεί να οδηγήσουν μόνο σε κάποια καρούμπαλα και μελανιές. Για αυτό, κατά το σχεδιασμό του παιχνιδότοπου, εκτός από την ασφάλεια, ίσως θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, και η ανάγκη ο «πελάτης» μας να μένει ικανοποιημένος και να μην φεύγει στα δέκα λεπτά από τον παιχνιδότοπο.

* Ο Δημήτρης Βαρζακάκος είναι Μηχανολόγος Μηχανικός, Υπεύθυνος Τομέα Τεχνικών Ελέγχων  στην Κυπριακή Εταιρεία Πιστοποίησης και εισηγητής στο Πιστοποιημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την Ασφάλεια Παιδότοπων της PARATUS Europe.

** Η PARATUS Europe διοργανώνει στην Αθήνα, Πιστοποιημένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για την Ασφάλεια των Παιδότοπων στις 14 & 15 Ιουλίου.

Πληροφορίες και προεγγραφές στο 2109945945 ή στο sales@paratuseurope.eu