Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

Η επιφυλλίδα του Πανευρωπαϊκού Καρδιολογικού Συνεδρίου...του Δ.Κρεμαστινού*

Στο τέλος κάθε Αυγούστου γίνεται το ετήσιο Ευρωπαϊκό Καρδιολογικό Συνέδριο. Φέτος, υπήρξε ρεκόρ συμμετοχής: περίπου 30.000 σύνεδροι από όλον τον κόσμο παρακολούθησαν τις εργασίες αυτού του συνεδρίου.
Ολη η ελίτ της καρδιολογίας μαζί με τους νέους καρδιολόγους σε ένα εντυπωσιακό συνεδριακό κέντρο που ίσως θα έπρεπε να το διέθετε πρώτη η χώρα μας - που ισχυρίζεται ότι έχει βιομηχανία της τον τουρισμό και διακαώς επιζητεί την ανάπτυξη.
Παλαιότερα, κάθε παρόμοιο συνέδριο είχε να δώσει όλες τις εξελίξεις της Καρδιολογίας τη χρονιά που πέρασε. Σήμερα οι καθημερινές επιστημονικές εξελίξεις έρχονται
καθημερινά με απίστευτη ταχύτητα μέσω των επιστημονικών περιοδικών και του Ιντερνετ. Ετσι, στα ιατρικά συνέδρια αναπτύσσονται κυρίως συζητήσεις για θέματα της επικαιρότητας και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για ευρύτερες συνεργασίες μεταξύ των συνέδρων.
Οι πολυκεντρικές μελέτες έχουν τον πρώτο λόγο. Οι πολυκεντρικές μελέτες είναι μελέτες του τελικού σταδίου, όπου το κάθε φάρμακο δοκιμάζεται σε μεγάλο αριθμό αρρώστων, διαφόρων εθνοτήτων και φυλών. Ετσι ελέγχονται κυρίως οι παρενέργειες αλλά και οι διαφορετικές δράσεις που υπάρχουν σε άτομα διαφορετικού χρώματος ή φυλής.
Την τελευταία 5ετία πολύς λόγος γίνεται για την αντικατάσταση των αντιπηκτικών φαρμάκων που λαμβάνονται από το στόμα με αντίστοιχα φάρμακα που δεν χρειάζονται ελέγχους της πηκτικότητας του αίματος του αρρώστου. Ετσι, με επιτυχία δοκιμάζονται το Dabigatran, το Apixaban και το Rivaroxaban, που είναι φάρμακα που παρεμποδίζουν την πήξη του αίματος γιατί αναστέλλουν τη δράση ορισμένων παραγόντων που πήζουν το αίμα (θρομβίνη, παράγοντας Xa). Το μεγάλο θέμα που εγείρεται είναι κατά πόσον αυτά τα φάρμακα είναι εξίσου αποτελεσματικά με τα υπάρχοντα και τι παρενέργειες προκαλούν. Δηλαδή τις σοβαρές αιμορραγίες στην προσπάθειά τους να μην αφήνουν το αίμα να πήξει. Μια τέτοια μελέτη που ανακοινώθηκε ήταν η μελέτη Aristotle σε 18.201 ασθενείς που έπασχαν από κολπική μαρμαρυγή. Αυτό που αποδείχθηκε σε αυτή τη μελέτη για το Apixaban ήταν το ίδιο περίπου με τα άλλα ανάλογα νέα φάρμακα. Τα φάρμακα αυτά αποδεικνύονται εξίσου δραστικά με τα καθιερωμένα χωρίς να έχουν ανεπιθύμητες επιπλοκές και κυρίως σοβαρές αιμορραγίες, περισσότερες από τα κλασικά φάρμακα. Ετσι ανοίγει ο δρόμος για την αποδοχή και τη χρήση αυτών των φαρμάκων από τους γιατρούς. Βέβαια θα χρειαστεί ακόμα λίγος χρόνος για να συμπεριληφθούν τα φάρμακα αυτά στις κατευθυντήριες οδηγίες των μεγάλων Επιστημονικών Ενώσεων και να ενταχθούν στα συνταγολόγια των διαφόρων κρατών. Ετσι σε λίγα χρόνια θα υπάρχουν φάρμακα κατά των θρομβώσεων χωρίς να αναγκάζεται ο άρρωστος κάθε 10 ημέρες να μετρά την πηκτικότητα του αίματός του.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα πολυκεντρική μελέτη ήταν η μελέτη PRODIGY. Η μελέτη αυτή έγινε σε 2.000 αρρώστους που είχαν εμφυτευμένα stents και έδειξε ότι είναι αρκετό ένα διάστημα 6 μηνών διπλής θεραπείας με ασπιρίνη και κλοπιδογρέλη για να μη θρομβώνεται το stent. Η παράταση της θεραπείας αυτής πέραν του 6μήνου (24 μήνες) αυξάνει την πιθανότητα των σοβαρών αιμορραγιών που είναι παρενέργεια του συνδυασμού ασπιρίνης-κλοπιδογρέλης. Βέβαια το θέμα είναι μεγάλο και δεν θα λήξει τόσο απλά με αυτή τη μελέτη. Ομως αποτελεί αναμφισβήτητα έναν οδηγό στο τεράστιο αυτό θέμα της ασφάλειας του αρρώστου από την εμφύτευση των stents κατά την αγγειοπλαστική (μπαλόνι).
Αναμφίβολα ενθαρρυντικά υπήρξαν επίσης τα αποτελέσματα της μελέτης που αφορούσε τοποθέτηση τεχνητής βαλβίδας TAVI στην αορτή σε 40.000 αρρώστους με στένωση της αορτής. Οι τεχνητές αυτές αορτικές βαλβίδες που αντικαθιστούν τις φυσικές αορτικές χωρίς εγχείρηση είναι εξίσου ασφαλείς για τα πρώτα τουλάχιστον 3 χρόνια από την εμφύτευσή τους. Αν αποδειχθούν εξίσου ασφαλείς και για τα πρώτα 10 χρόνια, αυτό θα αποτελέσει το τέλος της χειρουργικής επέμβασης.
Οι χιλιάδες ανακοινώσεις των διαφόρων ερευνητών που γίνονται σε κάθε συνέδριο αποτελούν αναμφισβήτητα ελπίδες, πολλές από τις οποίες θα επαληθευτούν στο μέλλον. Ομως είναι μεγάλο λάθος να προβάλλονται με πηχυαίους τίτλους στον Τύπο τα αποτελέσματα κάθε έρευνας στα πρώτα της βήματα, γιατί κατά κανόνα καλλιεργούν φρούδες ελπίδες που διαψεύδονται και βλάπτουν αντί να ωφελούν τους αρρώστους.
Τέλος, ευχάριστο σημείο αυτού του συνεδρίου που πιθανότατα οφείλεται στην οικονομική κρίση -ουδέν κακόν αμιγές καλού- ήταν η απουσία της στρατιάς των δημοσιογράφων, που οι φαρμακευτικές εταιρείες συνήθως καλούσαν στα προηγούμενα συνέδρια με προφανή στόχο τη διαφήμιση διαφόρων φαρμάκων ήδη από τα πρώτα στάδια της δοκιμασίας τους. Οι άρρωστοι δεν ωφελούνται από τους πανηγυρισμούς των πρώτων ανακοινώσεων. Κατά κανόνα, ένα πολύ μικρό ποσοστό από αυτές ευδοκιμεί και αποδεικνύεται χρήσιμο. Οι περισσότερες όμως ανακοινώσεις δεν έχουν καμία απολύτως συνέχεια και καμιά φορά οδηγούν σε άστοχες θεραπείες που αποδεικνύονται επικίνδυνες για τη ζωή των αρρώστων.