Ουδέν κακόν αμιγές καλού...του Δημ.Κρεμαστινού*

Δύο είναι τα βασικά ερωτήματα του καρδιοπαθούς κάθε καλοκαίρι. Το πρώτο αφορά τους κινδύνους που αντιμετωπίζει όταν κολυμπά και το δεύτερο αφορά τους κινδύνους που αντιμετωπίζει όταν ανεβαίνει η θερμοκρασία υψηλότερα από τους 35°C. Το πρώτο ερώτημα σχολίασε πρόσφατα η στήλη.  Το δεύτερο θα το σχολιάσει σήμερα. Πράγματι ουδέν κακόν αμιγές καλού. Οι κλιματολογικές μεταβολές έχουν συρρικνώσει την άνοιξη και το φθινόπωρο και το εύκρατο κλίμα παραχωρεί σταδιακά τη θέση του στο τροπικό. Ετσι, Ιούλιο μήνα παρατηρούμε υψηλές

θερμοκρασίες, με καταιγίδες, βροχές και ανέμους έτσι που να απαλύνονται οι υψηλές θερμοκρασίες και να απομακρύνεται η πιθανότητα του επικίνδυνου καύσωνα που απειλεί τη ζωή του ανθρώπου, ιδιαίτερα του καρδιοπαθούς αλλά και γενικότερα του ανθρώπου που παίρνει φάρμακα του τύπου των αγγειοδιασταλτικών ή των διουρητικών. Εφέτος δεν φαίνεται να μας απασχολούν φαινόμενα καύσωνα, καθώς μάλιστα αναμένονται σύντομα να φυσήξουν μελτέμια.

Ομως, καλό είναι να γνωρίζει ο καρδιοπαθής τι είναι καύσωνας και πώς θα τον αντιμετωπίζει. Κατ' αρχάς εάν αποφεύγει να κυκλοφορεί τις ώρες που ο καύσωνας είναι στο ζενίθ του -δηλαδή από 10.00-11.00 το πρωί μέχρι 4.00-5.00 το απόγευμα- αυτό είναι ένα ουσιαστικό μέτρο για να αποτρέψει τις παρενέργειες του καύσωνα. Το βασικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι το τι είναι καύσωνας.
Καύσωνας δεν είναι κάθε υψηλή θερμοκρασία άνω των 35°C. Οι περισσότερες αραβικές χώρες κάθε καλοκαίρι έχουν θερμοκρασίες άνω των 40°C χωρίς να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα. Καύσωνας θεωρείται κάθε υψηλή θερμοκρασία άνω των 35°C όταν συνδυάζεται με υψηλή υγρασία και άπνοια. Οταν δημιουργούνται αυτές οι συνθήκες, το θερμορυθμιστικό σύστημα του ανθρώπου αποσυντονίζεται. Ο ιδρώτας λόγω της υγρασίας δεν μπορεί να εξατμιστεί κι έτσι το σώμα δεν μπορεί να αποβάλει θερμότητα και η θερμοκρασία του παραμένει υψηλή. Η θερμοκρασία του σώματος όχι μόνο δεν πέφτει, αλλά αντίθετα ανεβαίνει και μπορεί να φθάσει μέχρι και 41°C, στο στάδιο της θερμοπληξίας. Ιδιαίτερα ευαίσθητα άτομα στη θερμοπληξία είναι τα ηλικιωμένα άτομα των οποίων το θερμορυθμιστικό σύστημα, λόγω αθηροσκλήρωσης, υπολειτουργεί.
Σε προχωρημένα στάδια θερμοπληξίας, ο θερμόπληκτος είναι συγχυτικός και εμφανίζει όλα τα συμπτώματα μιας εγκεφαλοπάθειας (διαταραχή προσανατολισμού, τόπου και χρόνου, εμέτους κ.λπ.). Επιρρεπείς σε θερμοπληξία, εκτός από τα ηλικιωμένα άτομα, είναι όσοι παίρνουν αγγειοδιασταλτικά ή διουρητικά φάρμακα, δηλαδή οι άρρωστοι με καρδιακή ανεπάρκεια ή υπέρταση (πίεση) ή σακχαρώδη διαβήτη. Τα άτομα αυτά χαρακτηρίζονται ως άτομα υψηλού κινδύνου και θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η εμφάνιση πυρετού έπειτα από ηλιοθεραπεία, σε συνδυασμό με πονοκέφαλο ή σύγχυση, είναι σύμπτωμα θερμοπληξίας.
Για να ελαττώνεται η πιθανότητα θερμοπληξίας σε συνθήκες πραγματικού και όχι τηλεοπτικού καύσωνα θα πρέπει:
* Να κατοικούμε σε σπίτια με κλιματισμό ή να κάνουμε συχνά ντους καθόλη τη διάρκεια της ημέρας.
* Να τρεφόμαστε με υγρές τροφές, να πίνουμε χυμούς ή άφθονο κρύο νερό.
* Θα πρέπει η ενδυμασία μας να είναι τα φαρδιά, λευκά ρούχα που δεν απορροφούν αλλά αντανακλούν θερμότητα και φυσικά να αποφεύγουμε τις άσκοπες εξόδους, τις μεσημεριανές κυρίως ώρες.
Ομως, οι καύσωνες που κάθε χρόνο αντιμετωπίζουμε είναι κυρίως τηλεοπτικοί. Στην Αθήνα μία φορά συνέβη καύσωνας τα τελευταία χρόνια (δεκαετία του '80) και είχε δεκάδες νεκρούς, γιατί κατά βάση ήμασταν απροετοίμαστοι για να τον αντιμετωπίσουμε.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Θ. ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΣ, καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του Ελληνικού Κολεγίου Καρδιολογίας