Η ακμή είναι μια δερματοπάθεια που αφορά όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού παγκοσμίως. Η αντιμετώπισή της συνήθως περιλαμβάνει τοπικά και συστηματικά φάρμακα, αφού η ακμή οφείλεται σε πολλούς παράγοντες που οφείλονται στον ίδιο μας τον οργανισμό:
Η κληρονομική επιβάρυνση, οι ορμονολογικές διαταραχές είτε στις ωοθήκες είτε στα επινεφρίδια είτε σε επίπεδο τριχοσμηγματογόνου μονάδας, μέσω κάποιων ενζύμων που μετατρέπουν την τεστοστερόνη σε ενεργή, διάφοροι μικροοργανισμοί με κύριο εκπρόσωπο το προπιονικό βακτηρίδιο (Ρ.acnes) και η αυξημένη σε πάχος κεράτινη στιβάδα, δηλαδή την τελευταία στιβάδα του δέρματος, η οποία επειδή είναι πιο παχιά στο επίπεδο του πόρου δεν αφήνει το σμήγμα να παροχετευτεί, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σπυράκια.
Εξωτερικοί παράγοντες
Ομως υπάρχουν και εξωτερικοί παράγοντες δημιουργίας ακμής, όπως οι λιπαρές κρέμες, η υγρασία στο περιβάλλον, ορισμένα φάρμακα και βιταμίνες.
Το καλοκαίρι η ακμή παρουσιάζει συνήθως βελτίωση, ακόμη και χωρίς αγωγή, αφού ήλιος δρα βακτηριοστατικά εμποδίζοντας την ανάπτυξη και δράση του Ρ.acnes, ενώ το μαυρισμένο δέρμα προσφέρει μια καλυτέρευση της εικόνας του ατόμου με ακμή, καλύπτοντας τις κοκκινίλες και τις σκούρες κηλίδες και δίνοντας ένα πιο ενιαίο χρώμα σε όλο το δέρμα.
Παράλληλα, το θαλασσινό νερό ξεραίνει την επιδερμίδα με αποτέλεσμα να μειώνεται η λιπαρότητα και να βελτιώνεται η νόσος.
Η βελτίωση αυτή δεν αφορά όλες τις βλάβες της ακμής. Ετσι, τα σπυράκια που έχουν άσπρο κεφαλάκι, δηλαδή με πύον, παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη βελτίωση, ενώ οι μαύροι πόροι δεν εμφανίζουν διαφορά.
Υπάρχουν όμως και άτομα που τους καλοκαιρινούς μήνες παρουσιάζουν επιδείνωση της νόσου. Αυτό συμβαίνει κυρίως στα τροπικά κλίματα, όπου λόγω υγρασίας στην ατμόσφαιρα σε συνδυασμό με υψηλές θερμοκρασίες προκαλείται αυξημένη λειτουργία των σμηγματογόνων αδένων, με αποτέλεσμα αύξηση της λιπαρότητας του δέρματος και δημιουργία ή επιδείνωση της ακμής.
Προσοχή στα αντηλιακά
Αλλος λόγος επιδείνωσης ή δημιουργίας ακμής είναι η χρήση λαδιών ή πολύ λιπαρών αντηλιακών,αφού έτσι φράζουν τον πόρο και δεν παροχετεύεται το σμήγμα, δημιουργώντας κυρίως σπυράκια με πύον.
Μερικές φορές άτομα που έχουν ακμή μπορεί να παρουσιάσουν επιδείνωση τους καλοκαιρινούς μήνες χωρίς να υπάρχουν οι παραπάνω λόγοι και χωρίς να έχουν κάποια αιτιολογική εξήγηση, οι περιπτώσεις αυτές όμως είναι σπάνιες.
Τι πρέπει να κάνουν τα άτομα με ακμή το καλοκαίρι;
Ανάλογα με το είδος της ακμής και τη βαρύτητα αυτής ο δερματολόγος έχει χορηγήσει την ανάλογη αγωγή. Ετσι, σε ελαφριά έως μέτρια ακμή χορηγούνται τοπικά σκευάσματα, όπως κρέμες ή λοσιόν που περιέχουν αντιβίωση και έχουν δράση κατά του Ρ.acnes και μειώνουν παράλληλα και τη φλεγμονή που προκαλεί αυτό, κρέμες ή γέλες που προκαλούν απολέπιση μειώνοντας το πάχος της κεράτινης στιβάδας, ενώ παράλληλα έχουν σμηγματορυθμιστική δράση μειώνοντας την έκκριση του σμήγματος, με αποτέλεσμα τη μείωση της λιπαρότητας του δέρματος και ουσίες, όπως το αζελαϊκό οξύ και το βενζοϊκό οξύ, που ενεργούν κατά του βακτηριδίου και παράλληλα μειώνουν τη φλεγμονή. Από τις τοπικές αγωγές τους καλοκαιρινούς μήνες αποφεύγουμε κυρίως αυτές που προκαλούν έντονη απολέπιση εκτός αν ο δερματολόγος κρίνει ότι η χορήγησή τους είναι απαραίτητη, οπότε και συνίσταται τότε, εκτός από τη χρήση αντηλιακής, και αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο.
Οσο πιο βαριά, δηλαδή με περισσότερες βλάβες, είναι η ακμή τόσο πιο σημαντική θέση έχει η συστηματική αγωγή, δηλαδή η χορήγηση από το στόμα αντιβιοτικών, αντισυλληπτικών, συχνά με τη συγχορήγηση αντιανδρογόνων και, τέλος, ισοτρετινοΐνης.
Τα αντιβιοτικά έχουν δράση κατά του Ρ.acnes και παράλληλα και αντιφλεγμονώδη δράση. Τα αντισυλληπτικά μαζί ή χωρίς τα αντιανδρογόνα χορηγούνται μόνο σε γυναίκες και ρυθμίζουν τυχόν ορμονολογικό πρόβλημα, ενώ στην ακμή βοηθούν στη μείωση της λιπαρότητας του δέρματος. Η ισοτρετινοΐνη είναι -μπορούμε να πούμε- η ισχυρότερη, αποτελεσματικότερη και μονιμότερη αγωγή κατά της ακμής. Το φάρμακο είναι οξύ της βιταμίνης Α, με αποτέλεσμα να προκαλεί ενδεχομένως σαν παρενέργεια ό,τι προκαλεί η υπερβιταμίνωση στη βιταμίνη Α. Οι παρενέργειες είναι δοσοεξαρτώμενες και σταματούν με τη μείωση ή τη διακοπή του φαρμάκου. Η κύηση απαγορεύεται μέχρι και ένα μήνα μετά τη διακοπή του φαρμάκου.
Τους καλοκαιρινούς μήνες όλες οι συστηματικές αγωγές πρέπει να χορηγούνται με προσοχή, αφού μπορεί να προκαλέσουν μέλασμα (πανάδες), κηλίδες και φωτογήρανση. Ο εξειδικευμένος δερματολόγος όμως θα αποφασίσει ανάλογα με το περιστατικό αν θα δώσει ή όχι συστηματική αγωγή τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ παράλληλα θα προστατέψει το δέρμα με τις σωστές αντηλιακές.
Σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα, η ακμή αντιμετωπίζεται όλο το χρόνο ανάλογα με τη βαρύτητά της, απλώς τους καλοκαιρινούς μήνες στην περίπτωση της ισοτρετινοΐνης μειώνουμε τη δόση και αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο, ενώ παράλληλα, χορηγείται το κατάλληλο αντηλιακ