Εφικτή η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του στόματος...της Θ.Σκούρα*

Ο καρκίνος του στόματος είναι μία από τις δέκα πιο συχνές μορφές καρκίνου και ευθύνεται για 200.000 θανάτους σε όλο τον κόσμο, ετησίως. Το 95% των κακοηθών όγκων στο στόμα είναι της μορφής του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος. Προσβάλλει στο μεγαλύτερο ποσοστό άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών, όμως τελευταία έχει επανέλθει στο προσκήνιο λόγω της αύξησης της συχνότητας εμφάνισης σε μικρότερες ηλικίες.
Ως παράγοντες εμφάνισης καρκίνου στο στόμα έχουν ενοχοποιηθεί κυρίως το κάπνισμα, ο συνδυασμός καπνίσματος με αλκοόλ, κάποιοι ιοί αλλά και η ηλιακή ακτινοβολία στην περιοχή του χείλους.
Είναι ιδιαίτερα στενή η σχέση καπνίσματος/καρκίνου του στόματος καθώς 9 στους 10 ασθενείς που προσβάλλονται ανήκουν στην ομάδα καπνιστών ή/και κατάχρησης αλκοόλ.
Η ενοχοποίηση του τσιγάρου και γενικά του καπνού αποτυπώνεται και στην αναλογία προσβολής
των δύο φίλων. Τη δεκαετία του 1950 που λιγότερες γυναίκες κάπνιζαν η αναλογία ήταν 6 άνδρες:1 γυναίκα. Σήμερα, στην Ελλάδα η ίδια αναλογία εξισώνει σχεδόν το ποσοστό εμφάνισης σε γυναίκες και άνδρες καθώς πολλές Ελληνίδες καπνίζουν.
Η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης σε νεότερες ηλικίες (κάτω των 40 ετών) που διαπιστώθηκε σε μελέτες από το 2000 και μετά, αποδόθηκε περισσότερο στην προσβολή από τύπους ιών HPV και συγκεκριμένα στον HPV16 και 18. Οι ιοί αυτοί που ευθύνονται και για άλλες μορφές καρκίνου, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, θεωρείται πως διασπείρονται και μεταδίδονται μέσω της στοματογεννητικής επαφής ως σεξουαλική πρακτική.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται συνήθως ως διάβρωση, έλκωση ή ογκίδιο που στα πρώτα στάδια είναι ανώδυνο. Η προκαρκινική του μορφή είναι μία λευκή ή ερυθρή περιοχή που μπορεί να διαγνωστεί από τον οδοντίατρο σας κατά το καθιερωμένο τσεκ-απ.
Σε ένα τυπικό τσεκ-απ εκτός από τον έλεγχο για τερηδόνα, για οδοντικές βλάβες και για νόσους των ούλων γίνεται προσεκτική παρατήρηση όλων των ιστών του στόματος, από το βλεννογόνο των παρειών μέχρι τη γλώσσα, τα χείλη και τη ροή του σάλιου.
Εδώ πρέπει να τονιστεί πως ο καρκίνος του στόματος ενώ είναι ιδιαίτερα βαριά μορφή καρκίνου, λαμβάνοντας υπόψη τα ποσοστά επιβίωσης όταν εξαπλωθεί, είναι ο πιο εύκολα διαγνώσιμος τύπος καρκίνου. Η ιδιαιτερότητα της εντόπισης του στο στόμα κάνει εύκολο τον έλεγχο για ύπαρξη προκαρκινικών βλαβών ή τη διάγνωση του σε πρώιμο στάδιο.
Οι καπνιστές επιβάλλεται να υποβάλλονται σε τακτικό οδοντικό και στοματολογικό έλεγχο διότι κατηγοριοποιούνται στη βασική ομάδα κινδύνου. Συχνότερη εντόπιση του καρκίνου είναι στα πλάγια χείλη της γλώσσας ενώ μπορεί να εμφανιστεί και στο έδαφος του στόματος ή το κάτω χείλος, το οποίο και εκτίθεται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι παρόλο που η κοιλότητα του στόματος είναι εύκολα προσιτή για διάγνωση, αυτή γίνεται στο 50% – 60% των περιπτώσεων καθυστερημένα.
Όταν εμφανίζουμε βλάβες όπως πληγές που δεν επουλώνονται για μεγάλο διάστημα και δεν υπάρχει κάποιο άλλο αίτιο που τις προκαλεί, τότε θα πρέπει να ληφθεί βιοψία από τη βλάβη για μικροσκοπική εξέταση.
Σε επίπεδο θεραπείας και ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου καταφεύγουμε βασικά στη χειρουργική αφαίρεση της κακοήθους βλάβης ενώ ακολουθούν ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή συνδυασμός των δύο παραπάνω θεραπειών.
* Δρ Θεοδώρα Σκούρα, BchD FRCD London: Χειρουργός Οδοντίατρος