Η σκέψη και μόνο πως έχουμε τη δυνατότητα να σώσουμε τη ζωή συνανθρώπων μας μετά το πέρας της ζωής μας μάς κάνει να νιώθουμε δέος και ευθύνη, ιδιαίτερα όταν γνωρίζουμε πως από τη δική μας στάση και συμπεριφορά εξαρτάται η ζωή συνανθρώπων μας. Αλλά και αντίστροφα, αν σκεφτούμε ότι κάποια στιγμή της ζωής μας εμείς ή ένα αγαπημένο μας πρόσωπο μπορεί να χρειαστεί μεταμόσχευση για να συνεχίσει να ζει, τότε πιθανότατα να
περιμέναμε εναγωνίως την προσφορά των οργάνων ενός ανθρώπου που δεν τα χρειάζεται πια... Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, λοιπόν, να ζητήσουμε εμείς οι ίδιοι να πληροφορηθούμε σωστά και υπεύθυνα για τις διαδικασίες που διέπουν τη δωρεά οργάνων και τις μεταμοσχεύσεις, ώστε να αποφασίσουμε συνειδητά την πρόθεσή μας γι' αυτήν την προσφορά μετά το πέρας της ζωής μας.
Η δωρεά οργάνων αφορά την προσφορά των οργάνων προς μεταμόσχευση από έναν συνάνθρωπό μας (δότης) που δεν είναι πια στη ζωή. Από έναν δότη μπορούν να σωθούν έως και 20 ασθενείς που έχουν ανάγκη από νέα καρδιά, πνεύμονες, ήπαρ, νεφρούς, κερατοειδείς, δέρμα ή και οστά.
Η δωρεά οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους που πεθαίνουν ενώ νοσηλεύονται διασωληνωμένοι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι μια μη αναστρέψιμη κατάσταση, που ισοδυναμεί με το θάνατο και δεν έχει καμία σχέση με τις χρόνιες φυτικές καταστάσεις (κατάσταση «φυτό»). Αφορά την καταστροφή του εγκεφαλικού στελέχους όπου εδράζουν ανώτερες ψυχικές και γνωσιακές λειτουργίες, όπως η μνήμη, η σκέψη, η αντίληψη, καθώς και ζωτικές λειτουργίες, όπως η αναπνοή και η αρτηριακή πίεση. Για το λόγο αυτό είναι παγκοσμίως αποδεκτό ότι η ανεπανόρθωτη βλάβη του εγκεφαλικού στελέχους είναι ικανή και αναγκαία προϋπόθεση για να θεωρηθεί όλος ο εγκέφαλος νεκρός.
Υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ μιας σοβαρής εγκεφαλικής βλάβης και του εγκεφαλικού θανάτου. Δεν πρέπει να υπάρχει σύγχυσή του με τη μόνιμη φυτική κατάσταση. Στη φυτική κατάσταση δεν λειτουργεί ο φλοιός του εγκεφάλου ενώ η λειτουργία του εγκεφαλικού στελέχους διατηρείται ικανοποιητική. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής διατηρεί μεν αυτόματη αναπνοή και καρδιαγγειακή λειτουργία, στερείται όμως συνείδησης. Δηλαδή, το σημείο-«κλειδί» μεταξύ εγκεφαλικού θανάτου και μόνιμης φυτικής κατάστασης είναι η λειτουργία του εγκεφαλικού στελέχους. Στον εγκεφαλικό θάνατο παύει να λειτουργεί το εγκεφαλικό στέλεχος. Η διάκριση μεταξύ των δύο καταστάσεων είναι ιατρικώς ευδιάκριτη και σε καμία περίπτωση άνθρωποι σε φυτική κατάσταση δεν θεωρούνται δυνητικοί δότες οργάνων.
Η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου γίνεται από τρεις διαφορετικούς ιατρούς με πολλές, ειδικές και αλάνθαστες κλινικές και εργαστηριακές δοκιμασίες και επαναλαμβάνεται μάλιστα δύο φορές έπειτα από ένα 8ωρο από την πρώτη διάγνωση. Οι ιατροί γνωρίζουν ότι σε περίπτωση εγκεφαλικού θανάτου η τεχνητή διατήρηση της ζωής είναι ανώφελη και ο μόνος λόγος για τον οποίο δικαιολογείται και παρατείνεται η μηχανική υποστήριξη του εκλιπόντος είναι η προσφορά των οργάνων του προς μεταμόσχευση. Σημειωτέον, δε, ότι στους τρεις ιατρούς που διαγιγνώσκουν το θάνατο δεν συμμετέχει ιατρός μεταμοσχευτικής ομάδας. Σε περίπτωση εγκεφαλικού θανάτου η οικογένεια του δυνητικού δότη προσεγγίζεται και ενημερώνεται για τη δυνατότητα δωρεάς οργάνων του εκλιπόντος από τους συντονιστές μεταμοσχεύσεων των ΜΕΘ. Οι συντονιστές μεταμοσχεύσεων είναι ιατροί που εργάζονται σε ΜΕΘ, οι οποίοι είναι εξειδικευμένοι από τον ΕΟΜ στη σωστή προσέγγιση των συγγενών και στην οργάνωση της πολύπλοκης διαδικασίας της δωρεάς εσωτερικά στη ΜΕΘ, σε συνεργασία πάντοτε με τον ΕΟΜ.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πάντοτε ζητείται η συναίνεση των συγγενών, ανεξάρτητα αν ο εκλιπών είχε δηλώσει δωρητής οργάνων (είχε κάρτα) εν ζωή. Αυτό γίνεται από σεβασμό στην οικογένεια του δυνητικού δότη, ενώ σχεδόν πάντα η οικογένεια συναινεί όταν ο εκλιπών τούς το είχε δηλώσει ή είχε συζητηθεί το θέμα ενδοοικογενειακά.
Η διστακτική στάση των Ελλήνων και η αποφυγή ενημέρωσής τους για τη δωρεά οργάνων λόγω των ταμπού και των προκαταλήψεων αποτελεί τον κύριο περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων, καθώς οδηγεί στην έλλειψη προσφοράς οργάνων. Παράλληλα, όμως, στη λίστα αναμονής είναι εγγεγραμμένοι πάνω από 800 νεφροπαθείς και συνολικά πάνω από 100 συνάνθρωποί μας για ήπαρ, καρδιά και πνεύμονες.
Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), φορέας του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και αρμόδιος για τον έλεγχο και τη διαδικασία των μεταμοσχεύσεων, μας προσκαλεί όλους να συζητήσουμε όποια απορία μπορεί να έχουμε σχετικά με τη δωρεά οργάνων και τη μεταμόσχευση.
Στο τετραψήφιο 1147 ή στο 210-6471200 έχουμε τη δυνατότητα να συζητήσουμε με εκπροσώπους του ΕΟΜ προκειμένου να ενημερωθούμε σωστά και υπεύθυνα και να αποφασίσουμε να κάνουμε πραγματικότητα τη σημασία της δωρεάς για να δώσουμε την ευκαιρία για ζωή σε ακόμη περισσότερους συνανθρώπους μας!
Γνωρίζετε ότι:
* Η πιθανότητα να χρειαστούμε εμείς οι ίδιοι κάποια στιγμή της ζωής μας ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα να καταλήξουμε υπό συνθήκες που να μπορούμε να δωρίσουμε τα όργανά μας μετά θάνατον;
* Η δωρεά οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους, που καταλήγουν ενώ νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, και όχι από ανθρώπους που βρίσκονται σε κώμα ή σε φυτική κατάσταση;
* Οι περισσότεροι άνθρωποι θα ήθελαν να βρεθεί και γι' αυτούς ένα μόσχευμα σε περίπτωση που το είχαν ανάγκη για να συνεχίσουν να ζουν, όμως μόλις 100.000 Ελληνες έχουν την κάρτα δωρητή;
* Τα όργανα από πολλούς δυνητικούς δότες δεν αξιοποιούνται επειδή δεν είχαν συζητήσει ποτέ εν ζωή με την οικογένειά τους τη θετική τους στάση απέναντι στη δωρεά οργάνων;
**Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) είναι ο επίσημος κρατικός φορέας του υπουργείου Υγείας που διαμεσολαβεί, ελέγχει και συντονίζει όλες τις σχετικές διαδικασίες από τη δωρεά ώς τη μεταμόσχευση;
Πώς πραγματοποιείται η διαδικασία της δωρεάς οργάνων;
Η ενημέρωση και η κατανόηση από τους πολίτες των συνθηκών υπό τις οποίες υπάρχει η δυνατότητα της δωρεάς οργάνων αποτελεί το σημείο που αίρονται όλοι οι σχετικοί φόβοι ή αμφιβολίες.
Βασική και απαραίτητη προϋπόθεση για την εκκίνηση οποιασδήποτε διαδικασίας σχετικής με τη δωρεά οργάνων είναι η πιστοποίηση του εγκεφαλικού θανάτου. Η διάγνωσή του γίνεται από τρεις διαφορετικούς, έμπειρους ιατρούς, κανένας από τους οποίους δεν σχετίζεται με τη μεταμοσχευτική ομάδα. Η διαδικασία της διάγνωσης του εγκεφαλικού θανάτου προηγείται οποιασδήποτε σκέψης για δωρεά οργάνων και αποτελεί καθήκον των ιατρών της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας, ανεξαρτήτως δωρεάς, για λόγους πρωτίστως ηθικής και βιοηθικής. Στην περίπτωση διάγνωσης του θανάτου, σύμφωνα με τον Ν. 2737/1999, ο θεράπων ιατρός ενημερώνει τον ΕΟΜ για το θάνατο, καθώς και τους συγγενείς του εκλιπόντος για τη δυνατότητα δωρεάς ιστών και οργάνων με σκοπό τη μεταμόσχευση, ώστε να εκφράσουν τη συναίνεση ή την άρνησή τους, αν ο εκλιπών δεν είχε εν ζωή εγγράφως συναινέσει (κάρτα δωρητή) ή αποκλείσει τη δωρεά οργάνων. Μόνο υπό αυτές τις συνθήκες και εφ' όσον εγγράφως γνωστοποιηθεί στον ΕΟΜ η πρόθεση της δωρεάς οργάνων, ενεργοποιείται η διαδικασία της δωρεάς από τον δότη στους υποψήφιους λήπτες, η οποία συντονίζεται αποκλειστικά από τον ΕΟΜ.
Ο σκοπός της Κάρτας Δωρητή
Ο σκοπός της κάρτας δωρητή είναι να συμβάλει στη διάδοση της ιδέας της δωρεάς οργάνων ανάμεσα στους πολίτες, καθώς και να διευκολύνει τους συγγενείς του εκλιπόντος στη συναίνεσή τους μετά τη διάγνωση του θανάτου. Η κάρτα δωρητή αναγράφει τα απλά δημογραφικά στοιχεία του πολίτη και πρακτικά δεν είναι χρήσιμη σε κανέναν άλλον πέρα από τον ίδιο.
* Πώς μπορώ να μάθω περισσότερες πληροφορίες;
* Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του ΕΟΜ στο www.eom.gr
* Τηλεφωνήστε στο τετραψήφιο 1147
ή στο 210-2027000.
* Πώς μπορώ να γίνω δωρητής οργάνων;
Θα λάβετε ταχυδρομικά την προσωπική σας κάρτα δωρεάς οργάνων συμπληρώνοντας:
* Τη δήλωση δωρητή και αποστέλλοντάς την ταχυδρομικά στον ΕΟΜ: Τσόχα 5, 11521, Αμπελόκηποι (ή και με FAX στο 210-7255066), ή
* Τη δήλωση δωρητή που μπορείτε να κατεβάσετε και να εκτυπώσετε από το www.eom.gr ή
* Τη φόρμα εγγραφής στο Μητρώο Δωρητών Οργάνων που βρίσκεται στα ΚΕΠ (η αίτηση αποστέλλεται υπηρεσιακά από τα ΚΕΠ στην ΕΟΜ).
* Μπορώ να αλλάξω γνώμη;
Ναι. Απλώς ενημερώνετε τον ΕΟΜ και ζητάτε τη διαγραφή σας από το Εθνικό Μητρώο Δωρητών Οργάνων.