Τετάρτη 16 Φεβρουαρίου 2011

Οι παρενέργειες των στατινών, του Δημ.Κρεμαστινού*.

Ευτυχώς όμως πρόκειται κατά κανόνα για παρενέργειες αναστρεπτές, που τελικά δεν δημιουργούν σοβαρά προβλήματα.
Η στήλη αυτή έγραφε σε ένα προηγούμενο σημείωμά της τα εξής σχετικά: «Η προσωπική μου άποψη, η οποία στηρίζεται στην εμπειρία μου καθώς και στην ιατρική βιβλιογραφία, είναι ότι γενικά πρέπει να προσέχουμε. Πολλές φορές έχει παρατηρηθεί φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία για 10-15 χρόνια να παρουσιάζουν σοβαρές παρενέργειες αργότερα. Με τις σκέψεις αυτές, είναι φρόνιμο να περιμένουμε πρόσθετες μελέτες για να αποφασίσουμε να δίνουμε προληπτικά στατίνες σε όλους».
Σήμερα, μία από τις τελευταίες μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο «New England Journal» αναφέρει
ότι σε 17.800 άτομα με φυσιολογικές τιμές χοληστερίνης, η χορήγηση ροζουβαστατίνης είχε αποτέλεσμα να ελαττωθούν τα καρδιαγγειακά επεισόδια καθώς και τα εγκεφαλικά. Τα άτομα αυτά είχαν μεν φυσιολογική χοληστερίνη, αυξημένες δε τιμές C αντιδρώσας πρωτεΐνης, γεγονός που σηματοδοτεί την ύπαρξη φλεγμονής, με αυξημένη πιθανότητα να υποστούν στο άμεσο μέλλον ένα καρδιαγγειακό επεισόδιο.
Στη μελέτη αυτή, ύστερα από χορήγηση 20 mg ροζουβαστατίνης, παρατηρήθηκε κατά 44% ελάττωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων με ελάττωση κατά 50% των τιμών της χοληστερίνης και 37% ελάττωση των τιμών της C αντιδρώσας πρωτεΐνης, μέσα σε 2 χρόνια.
Ομως, από μια μετανάλυση 13 μεγάλων πολυκεντρικών μελετών προκύπτει ότι οι μεγαλύτερες παρενέργειες των στατινών αφορούν πόνους στους μυς, νευρομυοπάθειες, παροδική απώλεια της μνήμης και γενικότερα αναστρεπτές νευροψυχιατρικές διαταραχές.
Η μετανάλυση των 13 μεγάλων πολυκεντρικών μελετών δείχνει επίσης την πιθανότητα ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη. Πρόκειται για επιπλοκή που εμφανίζεται αυξημένη, με ποσοστό κινδύνου 9% σε σύγκριση με εκείνους που παίρνουν στατίνες.
Από τα 91.140 άτομα που μετείχαν στις μελέτες, 2.260 που έπαιρναν στατίνες ανέπτυξαν σακχαρώδη διαβήτη σε σύγκριση με 2.052 που δεν έπαιρναν στατίνες και παρ' όλα αυτά εμφάνισαν σάκχαρο. Ομως, η πιθανότητα εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη σε σχέση με την πιθανότητα πρόληψης καρδιαγγειακών συμβαμάτων είναι 1/9 . Δηλαδή, ένα άτομο κινδυνεύει να πάθει σάκχαρο ενώ 9 προστατεύονται από καρδιαγγειακά επεισόδια.
Οι κίνδυνοι να προκαλέσουν οι στατίνες βλάβη του ήπατος (συκώτι) ή ραβδομυόλυση πρακτικά πρέπει να θεωρούνται, λόγω της σπανιότητάς τους, αμελητέοι.
Κατά συνέπεια, είναι αναμφισβήτητο ότι οι άρρωστοι που πάσχουν από αθηροσκλήρωση και, πολύ περισσότερο εάν έχουν ιστορικό εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου, πρέπει να παίρνουν στατίνες χωρίς να παρασύρονται από διάφορα σχόλια που επισείουν τον κίνδυνο των παρενεργειών. Οταν οι άρρωστοι παρακολουθούνται σταθερά δεν υπάρχει κανένας φόβος για τη ζωή τους από τις παρενέργειες, γιατί απλούστατα είναι αναστρέψιμες. Αλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι στατίνες θεωρούνται το φάρμακο του αιώνα κατά των καρδιαγγειακών παθήσεων, αφού κατάφεραν να ελαττώσουν τα εμφράγματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και τον αιφνίδιο θάνατο κατά περίπου 40%.
Το ερώτημα όμως του κατά πόσον θα πρέπει να παίρνουν στατίνες προληπτικά οι υγιείς, χωρίς οικογενειακό ιστορικό επιβαρημένο με καρδιαγγειακές παθήσεις, πιστεύω ότι είναι πρόωρο να απαντηθεί. Θα χρειαστούν ίσως περισσότερες από μία πολυκεντρικές τυχαιοποιημένες μελέτες που να επαναλαμβάνουν ξεκάθαρα το μήνυμα της πρώτης μελέτης.
Μέχρι τότε, αναμονή.