Οι ηγέτες των οκτώ ισχυρότερων οικονομιών συναντήθηκαν στο Τορόντο την Παρασκευή και χθες για να συζητήσουν πώς να βελτιώσουν τη διαχείριση της παγκόσμιας οικονομίας και πώς να ενισχύσουν την ανάπτυξη. Σήμερα θα βρεθούν κοντά τους και οι ηγέτες άλλων 12 χωρών, συμπεριλαμβανομένων των αναδυόμενων δυνάμεων της Κίνας, της Ινδίας και της Βραζιλίας. Εως προχθές ήταν αδύνατο να προβλέψει κανείς αν το τριήμερο θα οδηγούσε σε γόνιμη συνεργασία ή αν θα κατέληγε σε γενικεύσεις, ευχολόγια και χωριστούς δρόμους. Οι δηλώσεις των τελευταίων ημερών είναι δυσοίωνες: οι ΗΠΑ προτάσσουν την ανάγκη για ανάπτυξη ώστε να αποφευχθεί η διολίσθηση σε νέα ύφεση, ενώ η Γερμανία και άλλες χώρες επιμένουν σε δημοσιονομική πειθαρχία ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών. Πολύ δύσκολα θα συμβιβαστούν οι δύο κοσμοθεωρίες, και αυτό δείχνει πόσο άλλαξε ο κόσμος σε ένα χρόνο.
Στην προηγούμενη σύνοδο κορυφής του G20, στο Λονδίνο τον περυσινό Απρίλιο, συμφωνήθηκε να διατεθεί το ποσό του 1,1 τρισ. δολαρίων για τη στήριξη της παγκόσμιας οικονομίας και να ρυθμιστεί η λειτουργία του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο οποίος (ανεξέλεγκτος) έφερε την παγκόσμια οικονομία στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Η κρίση -και ο φόβος για χειρότερα- οδήγησε στη συντονισμένη δράση και στην αναζήτηση μηχανισμού που θα διαδεχθεί το εξαντλημένο σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης το οποίο εδραιώθηκε το 1945. Σήμερα κάθε χώρα κοιτάζει πάλι το δικό της συμφέρον, προσπαθεί να πείσει τις άλλες για το δίκιο της και να αποσπάσει όσα μπορεί από τους άλλους.
Τι προκάλεσε αυτή την αλλαγή μέσα σε ένα χρόνο; Πολύ απλά, η Ελλάδα. Ενώ οι προσπάθειες ρύθμισης και στήριξης των οικονομιών φάνηκαν να αποτρέπουν τη γενικευμένη κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ξαφνικά, στα τέλη του 2009, έσκασε το ελληνικό πρόβλημα. Η ιδέα ότι μια χώρα-μέλος της Ευρωζώνης θα μπορούσε να χρεοκοπήσει προκάλεσε τον φόβο ότι το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Ιρλανδία - ίσως και στη Βρετανία και σε άλλες χώρες. Το αδιέξοδο της Ελλάδας έγινε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο πρόβλημα από τη μια μέρα στην άλλη. Ακόμη, σχεδόν κάθε ανάλυση για την παγκόσμια οικονομία αναφέρεται στην «ελληνική κρίση».
Δεν ανησυχεί μόνο η Ευρώπη, αλλά και η Αμερική και η Κίνα - και κάθε χώρα χωριστά. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, βρέθηκε ανάμεσα στην ανάγκη να στηρίξει ένα μέλος της Ευρωζώνης και να διασκεδάσει τη δυσαρέσκεια Γερμανών ψηφοφόρων που δεν ήθελαν να δουν τα δικά τους λεφτά να βοηθούν τους «σπάταλους Ελληνες». Αυτή ήταν η κυρίαρχη νοοτροπία, έως τη στιγμή που φάνηκε ότι το πρόβλημα ήταν πολύ μεγαλύτερο από την Ελλάδα, ότι η αναξιόπιστη αντιμετώπιση από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς θα μπορούσε να οδηγήσει στην απαξίωσή του ευρώ και τη διάλυση της Ε. Ε. Τότε οι εταίροι μας -μαζί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- αποφάσισαν να μας δανείσουν 110 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, με τον όρο ότι θα μειώσουμε το έλλειμμα και το χρέος και θα υιοθετήσουμε μεταρρυθμίσεις που θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη των αγορών. Το σχέδιο χαιρετίστηκε από τις ΗΠΑ και την Κίνα, οι οποίες φοβούνται ό, τι μπορεί να βλάψει το παγκόσμιο (και δικό τους) εμπόριο, και λειτούργησε ως μοντέλο για τη δημιουργία ενός ταμείου αξίας 1 τρισ. ευρώ για όποια άλλη χώρα της Ε. Ε. χρειαστεί έκτακτη βοήθεια.
Τους τελευταίους μήνες φάνηκε να ξεχάστηκε η ιδέα της συντονισμένης δράσης. Οταν η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ καθυστερούσε να στηρίξει την Ελλάδα, η Γαλλία ήταν αυτή που αντέδρασε πρώτη, ζητώντας από τη Γερμανία να χαλαρώσει τα δημοσιονομικά ηνία και να ενθαρρύνει την κατανάλωση, για το καλό των εταίρων της. Παρόμοια έκκληση απηύθυνε την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, φοβούμενος νέα ύφεση. Η Γερμανία, όπως η Βρετανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, βλέπει το παράδειγμα της Ελλάδας και φοβάται ότι αν επιτρέψει το χρέος και το έλλειμμα να αυξηθούν, θα έρθει η ώρα που δεν θα μπορεί να αποπληρώσει τα δάνειά της. Οι ΗΠΑ, αντιθέτως, κινούνται με τον αέρα αυτού που δεν θα του ζητηθεί ποτέ να πληρώσει.
Οι Ελληνες δεν έχουν λόγο στη σημερινή συζήτηση πάνω στο δίλημμα «ανάπτυξη ή λιτότητα». Πρέπει να βρουν οι ίδιοι πώς θα αναβλύσει από τη λιτότητα ανάπτυξη, πώς θα στάξει από την πέτρα νερό.
(ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)
Αναρτήσεις
